Aktualizacja: 21.01.2020 13:06Publikacja: 21.01.2020 05:00
Zmienia się nastawienie funduszy do polskich akcji
W ostatnich miesiącach OFE dokupują polskie akcje. W grudniu, po wielu miesiącach przerwy, dołączyły do nich także TFI.

Foto: Fotorzepa, Grzegorz Psujek
Autor Andrzej Pałasz

Wyhamowanie umorzeń w funduszach polskich akcji przełożyło się już na nastawienie TFI do tego typu aktywów. W grudniu po raz pierwszy od wielu miesięcy fundusze inwestycyjne kupiły na GPW więcej akcji, niż sprzedały.

Kupują TFI i OFE
Jak wynika z grudniowego raportu Trigona DM, dotyczącego funduszy inwestycyjnych, instytucje te kupiły netto w ostatnim miesiącu 2019 r. polskie akcje za około 100 mln zł. Ostatni raz do takiej sytuacji doszło w styczniu 2018 r. W międzyczasie TFI regularnie pozbywały się polskich akcji za łącznie około 6,3 mld zł (wartość skorygowana o wezwania).
Oczywiście fundusze sprzedawały polskie akcje w związku z przewagą umorzeń nad wpłatami. W ostatnich miesiącach widać jednak poprawę w tej kwestii. – Koniec roku przyniósł miłą niespodziankę. Po dwóch latach niemal nieprzerwanych odpływów z funduszy akcji polskich 2019 rok zakończył się pozytywnym akcentem z napływami rzędu 90 mln zł – szacuje Maciej Marcinowski, analityk Trigon DM. Jak podaje, napływy dotyczyły zarówno funduszy szerokiego rynku (56 mln zł), jak i funduszy małych i średnich spółek (33 mln zł). Z danych serwisu analizy.pl wynika, że grudniowy wynik sprzedaży w funduszach akcji polskich był najwyższy od lutego 2017 r.
– Nie jest to bynajmniej efekt PPK, których większość funduszy znajduje się w kategorii „mieszane inne" – zaznacza ekspert Trigon DM. Do funduszy PPK zarządzanych przez TFI wpłynęło w grudniu około 60 mln zł.
Zmianę nastawienia do polskich akcji, która nastąpiła w grudniu wśród TFI, widać było już od kilku miesięcy w przypadku OFE. We wrześniu popyt OFE przeważył o 28 mln zł, w październiku o 356 mln zł, a w listopadzie o 244 mln zł. Jak wynika z raportu Trigon DM, także w grudniu OFE głównie kupowały akcje. Korygując o wezwanie na Asseco Poland, z którego OFE mogły otrzymać około 600 mln zł, popyt funduszy emerytalnych na polskie akcje sięgnął w ostatnim miesiącu 2019 r. niemal 500 mln zł – szacuje Marcinowski.
Mało dobrych spółek
linkFoto: GG Parkiet

Jak przyznaje Rafał Lerski, członek zarządu BNP Paribas TFI, podaż akcji z funduszy była tylko jednym z kilku czynników, które negatywnie wpływały na GPW w ubiegłym roku. – Niekorzystny wpływ na giełdę miało też dyskontowanie przez rynek stopniowego zmniejszania się udziałów Polski w indeksach MSCI. Typowo lokalna była za to kwestia kredytów frankowych, która bardzo negatywnie wpłynęła na branżę bankową, mającą znaczący udział w głównych indeksach – wymienia Lerski. – Wydaje się, że gdyby nie negatywne przepływy kapitału zagranicznego i kłopoty banków, same odpływy z lokalnych funduszy nie wystarczyłyby do tak znacznego obniżenia relatywnych wycen polskich akcji – twierdzi dyrektor inwestycyjny BNP Paribas TFI. Jak zaznacza, inwestorzy wciąż nie są jednak skłonni do podjęcia ryzyka. – Niestety, jeszcze nie widzimy generalnej zmiany nastawienia do ryzyka u naszych klientów. Pojawiły się pojedyncze większe nabycia w funduszach akcji, ale pochodzą one najprawdopodobniej od bardziej wytrawnych klientów, będących na bieżąco z sytuacją na giełdzie. Większość nadal kupuje fundusze o niskiej zmienności – zauważa Lerski. – Być może nastawienie do ryzyka zmieni się bardziej, gdy fundusze akcji zanotują wyraźnie dodatnie stopy zwrotu w nieco dłuższym horyzoncie czasowym – przewiduje. Zdaniem Marcina Materny, szefa działu analiz Millennium DM, pozytywne przypływy z funduszy (w tym z PPK) na GPW poprawią sytuację giełdy. – Poprawią, ale nie przesadzałbym z wpływem. OFE, choć miały znacznie więcej środków, przez pierwsze lata miały niewielki wpływ na GPW. Problemem nie jest brak środków, tylko brak dobrych spółek do inwestycji – uważa Materna.
 

W grudniu saldo zakupów polskich akcji przez TFI było dodatnie pierwszy raz od wielu miesięcy. Czy zmiana przepływów może poprawić ogólną sytuację GPW?
Po dwóch latach odpływów z OFE i TFI oraz zmniejszania udziału Polski w indeksie MSCI EM odwrócenie przepływów kapitału powinno być istotnym czynnikiem wspierającym notowania spółek w 2020 r. Wartość krajowych akcji w portfelach TFI jest najniższa od 2009 r. Trudno zatem oczekiwać, że powyższa sytuacja mogłaby jeszcze znacznie się pogorszyć. Zakładamy, że w bieżącym roku netto saldo napływów do funduszy lokujących w polskie akcje będzie równe zero, jednak można sobie również wyobrazić, że po dobrym początku roku negatywna tendencja z poprzednich lat ulegnie odwróceniu. Przechodząc do strony popytowej, oczekujemy, że w 2020 r. napływy do PPK oraz zakupy dokonywane przez OFE wyniosą łącznie ponad 2 mld zł. Realizacja takiego scenariusza stanowi swoisty „game changer" dla zachowania polskiej giełdy. Powyższy wpływ będzie w szczególności dotyczyć małych i średnich spółek, na które oddziałują przede wszystkim środki pochodzące od krajowych inwestorów, przez wzgląd na płynność pozostające poza radarami inwestorów zagranicznych.

Czy widać jakieś zmiany w nastawieniu do ryzyka wśród klientów?
Wydaje mi się, że nasi klienci są obecnie bardziej optymistyczni odnośnie do akcji polskich niż miało to miejsce w poprzednich miesiącach. Jeśli nie doświadczymy nagle załamania globalnych nastrojów, to może być to dobry rok dla polskiej giełdy, w szczególności „misiów", które poza argumentem przepływów powinny wspierać poprawiające się zyski przy relatywnie atrakcyjnych wycenach. Ponadto wydaje się, że poprzez negatywne postrzeganie spółek państwowych i sektora bankowego nastawienie do GPW jest obecnie bardzo słabe. W naszej ocenie taki rozkład szans i ryzyka daje podstawy, by sądzić, że przy nawet niewielkiej poprawie w tym zakresie jest potencjał do odbudowania wskaźników.