Czym jest CBAM?
CBAM to mechanizm wprowadzony przez Unię Europejską – działa jak
„podatek węglowy na granicy”, który ma wyrównać koszty emisji CO₂ między produktami produkowanymi wewnątrz UE a importowanymi. Ma na celu przeciwdziałanie tzw. karbonowemu „uciekaniu emisji” (carbon leakage) – sytuacji, gdy producenci przenoszą produkcję do krajów o mniej restrykcyjnych normach klimatycznych
Taxation and Customs UnionWikipedia.
CBAM a nawozy – co warto wiedzieć
1.
Towary objęte mechanizmemW ramach CBAM objęte są tylko
wybrane kategorie nawozów (załącznik I regulacji UE 2023/956). Do głównych należą:
2.
Obowiązki w okresie przejściowym (2023–2025)- CBAM działa w fazie raportującej – raportują importerzy, bez obowiązku opłat Taxation and Customs UnionGov.plWikipedia.
- Obowiązki obejmują kwartalne składanie deklaracji zawierających:
- Ilości importowanych nawozów,
- Emisje bezpośrednie (zakres 1),
- Emisje pośrednie (zakres 2),
- Surowce – ich emisje (np. gaz ziemny) TopagrarTaxation and Customs UnionGov.pl.
- Jeśli importer nie dysponuje pełnymi danymi, może sięgnąć po wartości domyślne określone przez KE – ale od sierpnia 2024 r. ograniczenie do maks. 20 % całkowitych emisji AgrokonsumentWikipedia.
3.
Okres docelowy (od 2026 roku)- Od 2026 r. nadchodzą opłaty za emisje wbudowane – importerzy będą musieli kupować i składać (surrender) certyfikaty CBAM, proporcjonalne do raportowanych emisji i oparte na cenach EU ETS Taxation and Customs Union+1Wikipedia.
- Jeśli producent płaci już cenę węglową w kraju pochodzenia, może odliczyć tę kwotę Taxation and Customs Union.
Obecna sytuacja i kontekst (sierpień 2025)
- Mechanizm CBAM w fazie raportowania trwa od października 2023 r. i kończy się pod koniec 2025 r. TopagrarWikipedia.
- Faza wdrożeniowa, czyli z płatnościami certyfikatów, rusza od 2026 rokuTopagrarTaxation and Customs Union+1Wikipedia.
- W Parlamencie Europejskim trwają prace nad uproszczeniami – np. wyłączenie z raportowania drobnych importerów (poniżej 50 t rocznie) XYZ.
Jednocześnie pojawiły się plany nałożenia dodatkowych ceł na nawozy z Rosji i Białorusi – jako element wsparcia europejskiego rynku i ochrony producentów