[2001/05/08 09:09] PKN ORLEN S.A. - Wyniki PKN ORLEN SA za rok 2000 wg MSR
Raport bieżący nr 24/2001
Zarząd Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. podaje do wiadomości sprawozdanie finansowe za rok 2000 wg MSR.
Opinia audytora
Do Rady Nadzorczej Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. (uprzednio działającej pod firmą Polski Koncern Naftowy S.A.)
Przeprowadziliśmy badanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. ("Spółki") sporządzonych za lata obrotowe zakończone 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku. Odpowiedzialność za powyższe sprawozdania finansowe ponosi Zarząd Spółki. Nasza odpowiedzialność obejmuje wydanie opinii o tych sprawozdaniach na podstawie naszego badania.
Nasze badanie przeprowadziliśmy zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rewizji Finansowej. Standardy te wymagają, abyśmy tak zaplanowali i przeprowadzili nasze badanie, aby uzyskać opartą na racjonalnych przesłankach pewność, że badane sprawozdania finansowe nie zawierają istotnych nieprawidłowości. Badanie obejmuje sprawdzenie metodą testową dowodów stanowiących podstawę kwot i informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym, a także ocenę stosowanych zasad rachunkowości i znaczących szacunków dokonywanych przez Zarząd oraz ocenę ogólnej prezentacji sprawozdania finansowego. Uważamy, że przeprowadzone przez nas badanie stanowi wystarczającą podstawę do wyrażenia przez nas opinii.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości 29 "Sprawozdawczość w warunkach hiperinflacyjnych" (MSR 29) wymaga, aby wykazywane w okresie hiperinflacji wartości aktywów i pasywów były wyrażone w cenach bieżących na koniec hiperinfacyjnego okresu sprawozdawczego i stanowiły podstawę do wyceny aktywów i pasywów w sprawozdaniach finansowych następnych okresów. Gospodarka polska do końca 1996 roku spełniała kryteria gospodarki hiperinflacyjnej, natomiast od 1997 roku nie spełniała tych kryteriów. Spółka dokonała ostatniego przeszacowania środków trwałych na dzień 1 stycznia 1995 roku w celu odzwierciedlenia skutków inflacji na ich wartość bilansową poprzez zastosowanie wskaźników przeszacowania ustalonych przez Główny Urząd Statystyczny dla poszczególnych grup środków trwałych, lub według wartości rynkowych. Przeszacowanie to nie zostało dokonane zgodnie z wymogami MSR 29 ponieważ Spółka nie korzystała ze wskaźników ogólnego wzrostu cen oraz nie dokonała przeszacowania środków trwałych na dzień 31 grudnia 1996 roku. W rezultacie, skumulowane salda środków trwałych na 31 grudnia 2000 i 1999, które pochodzą sprzed 31 grudnia 1996 roku, nie zostały wyrażone w jednostkach miary obowiązujących na dzień 31 grudnia 1996 roku. We wszystkich innych aspektach sprawozdania finansowe są sporządzone zgodnie z zasadą kosztu historycznego.
W naszej opinii, z wyjątkiem skutków kwestii przedstawionej powyżej, skonsolidowane sprawozdania finansowe przedstawiają rzetelnie, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. na 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku oraz skonsolidowane wyniki finansowe
i przepływy środków pieniężnych dla każdego z okresów zakończonych tymi datami zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości wydanymi przez Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Warszawa, Polska
30 kwietnia 2001
POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN S.A.
SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIA FINANSOWE
ZA LATA ZAKOŃCZONE 31 GRUDNIA 2000 I 31 GRUDNIA 1999 PRZYGOTOWANE
ZGODNIE Z MIĘDZYNARODOWYMI STANDARDAMI RACHUNKOWOŚCI
WRAZ Z OPINIĄ AUDYTORA
POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN S.A.
SKONSOLIDOWANE BILANSE
na dzień 31 grudnia 2000 oraz 31 grudnia 1999
31 grudnia
Nota 2000 1999
(w milionach złotych)
AKTYWA
Majątek trwały
Rzeczowy majątek trwały 5 8.147 7.519
Wartość firmy 6 89 105
Wartości niematerialne i prawne 7 80 60
Finansowy majątek trwały 8 426 393
Akcje i udziały w jednostkach konsolidowanych metodą praw własności
9
363
284
Pozostały majątek trwały 2 7
--------- ---------
Majątek trwały razem 9.107 8.368
--------- ---------
Podatek odroczony - aktywa 24 18 22
Majątek obrotowy
Zapasy 10 2.705 2.039
Należności 11 2.013 1.421
Krótkoterminowe papiery wartościowe 12 14 2
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów 13 54 30
Środki pieniężne 14 176 177
--------- ---------
Majątek obrotowy razem 4.962 3.669
--------- ---------
Aktywa razem 14.087 12.059
===== =====
PASYWA
Kapitał własny 20
Kapitał akcyjny 525 525
Kapitał zapasowy 1.174 1.174
Kapitał z przeszacowania środków trwałych 859 859
Zyski zatrzymane 5.038 4.157
--------- ---------
Kapitał własny razem 7.596 6.715
--------- ---------
Kapitał własny akcjonariuszy mniejszościowych 15 170 147
Zobowiązania długoterminowe
Kredyty i pożyczki 16 1.236 925
Rezerwy 17 714 715
--------- ---------
Zobowiązania długoterminowe razem 1.950 1.640
--------- ---------
Rezerwa na podatek odroczony 24 282 208
Zobowiązania krótkoterminowe
Zobowiązania i rozliczenia międzyokresowe bierne 18 2.590 2.247
Kredyty i pożyczki 16 1.496 1.091
Przychody przyszłych okresów 19 3 11
--------- ---------
Zobowiązania krótkoterminowe razem 4.089 3.349
--------- ---------
Pasywa razem 14.087 12.059
===== =====
POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN S.A.
SKONSOLIDOWANE RACHUNKI ZYSKÓW I STRAT
za lata zakończone 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999
Rok zakończony
Nota 31 grudnia 2000 31 grudnia 1999
(w milionach złotych)
Przychody ze sprzedaży 21 18.602 13.279
Koszt własny sprzedaży 22 (15.042) (10.375)
---------- ----------
Zysk na sprzedaży 3.560 2.904
---------- ----------
Koszty sprzedaży 22 (1.458) (1.018)
Koszty ogólnego zarządu 22 (619) (595)
Pozostałe pozycje operacyjne, netto 22 (58) (65)
---------- ----------
Zysk operacyjny 1.425 1.226
---------- ----------
Przychody finansowe 23 255 124
Koszty finansowe 23 (441) (141)
Udział w wyniku finansowym jednostek konsolidowanych metodą praw własności
48
36
---------- ----------
Zysk przed opodatkowaniem 1.287 1.245
---------- ----------
Podatek dochodowy od osób prawnych 24 (362) (263)
Zysk akcjonariuszy mniejszościowych (23) (38)
---------- ----------
Zysk netto 902 944
====== ======
Zysk na jedną akcję (w złotych)
Średnia ważona liczba wyemitowanych akcji zwykłych 420.177.137 410.026.452
Zysk netto
Rozwodniony zysk na jedną akcję (w złotych)
Średnia ważona przewidywana liczba akcji zwykłych
Zysk netto 2,15
420.177.137
2,15
2,30
410.026.452
2,30
POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN S.A.
SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIA
Z PRZEPŁYWU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
za lata zakończone 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999
Rok zakończony
31 grudnia
2000 31 grudnia
1999
(w milionach złotych)
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
Zysk netto 902 944
Korekty o pozycje:
Zysk akcjonariuszy mniejszościowych 23 38
Udział w wyniku finansowym jednostek konsolidowanych metodą praw własności
(48)
(36)
Amortyzacja 910 660
Odsetki i dywidendy, netto 203 27
Wynik na sprzedaży i likwidacji składników działalności inwestycyjnej 9 4
Podatek dochodowy od zysku brutto 362 263
Podatek dochodowy zapłacony (313) (284)
Zwiększenie stanu należności (520) (522)
Zwiększenie stanu zapasów (663) (760)
Zwiększenie stanu zobowiązań i rozliczeń międzyokresowych biernych 264 824
Zwiększenie/ (zmniejszenie) stanu rezerw (1) 86
Zwiększenie/ (zmniejszenie) stanu przychodów przyszłych okresów (8) 6
Pozostałe (47) 20
------- -------
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 1.073 1.270
------- -------
Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
Nabycie składników rzeczowego majątku trwałego (1.423) (1.742)
Nabycie wartości niematerialnych i prawnych (36) (37)
Wpływy z tytułu sprzedaży składników rzeczowego majątku trwałego 9 23
Nabycie akcji i udziałów w innych podmiotach (155) (179)
Nabycie krótkoterminowych papierów wartościowych (99) (128)
Wpływy z tytułu sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych 83 155
Otrzymane dywidendy i odsetki 10 9
Pozostałe 5 56
----- -----
Wypływy środków pieniężnych netto na działalność inwestycyjną (1.606) (1.843)
------- -------
Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
Wpływy z długoterminowych pożyczek i kredytów 1.188 474
Wpływy z krótkoterminowych pożyczek i kredytów 1.946 1.465
Spłata długoterminowych pożyczek i kredytów (862) (210)
Spłata krótkoterminowych pożyczek i kredytów (1.466) (1.038)
Zapłacone odsetki (199) (131)
Płatności dywidend na rzecz akcjonariuszy (21) (15)
Pozostałe (54) (35)
------- -------
Środki pieniężne netto z działalności finansowej 532 510
------- -------
Różnice kursowe odnoszące się do środków pieniężnych - (1)
Zmiana stanu środków pieniężnych netto (1) (64)
Środki pieniężne na początku okresu 177 241
------- -------
Środki pieniężne na koniec okresu 176 177
==== ====
POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN S.A.
SPRAWOZDANIA ZE ZMIAN W
SKONSOLIDOWANYCH KAPITAŁACH WŁASNYCH
za lata zakończone 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999
(w milionach złotych)
Kapitał akcyjny Kapitał zapasowy Kapitał z przeszacowania Zyski zatrzymane Kapitał
razem
1 stycznia 1999 506 958 859 3.228 5.551
-------- -------- -------- -------- --------
Wypłaty dla akcjonariuszy w związku z reorganizacją Grupy
-
(60)
-
-
(60)
Dywidenda (0,04 zł na jedną akcję) - - - (15) (15)
Zysk netto za 1999 rok - - - 944 944
Emisja akcji - wykup akcji od pracowników CPN (Nota 20) 19 276 - - 295
-------- -------- -------- -------- --------
31 grudnia 1999 525 1.174 859 4.157 6.715
===== ===== ===== ===== =====
1 stycznia 2000 525 1.174 859 4.157 6.715
-------- -------- -------- -------- --------
Dywidenda (0,05 zł na jedną akcję) - - - (21) (21)
Zysk netto za 2000 rok - - - 902 902
-------- -------- -------- -------- --------
31 grudnia 2000 525 1.174 859 5.038 7.596
===== ===== ===== ===== =====
1. Podstawowa działalność Grupy
Jednostką dominującą grupy kapitałowej Polski Koncern Naftowy ORLEN ("Grupa PKN") jest Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. ("PKN", "Spółka") z siedzibą w Płocku przy ul.Chemików 7.
Spółka została utworzona aktem notarialnym z dnia 29 czerwca 1993 roku jako jednoosobowa spółka Skarbu Państwa Mazowieckie Zakłady Rafineryjne i Petrochemiczne "Petrochemia Płock" S.A. i wpisana do rejestru handlowego w Płocku dnia 1 lipca 1993.
Zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 19 maja 1999 roku, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym w Płocku w dniu 20 maja 1999 roku, Spółka zmieniła nazwę na Polski Koncern Naftowy Spółka Akcyjna. Zgodnie z uchwałą Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 3 kwietnia 2000 roku, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym w Płocku dnia 12 kwietnia 2000 roku Spółka zmieniła nazwę na Polski Koncern Naftowy ORLEN Spółka Akcyjna.
Spółka prowadzi działalność w zakresie przetwórstwa ropy naftowej i wytwarzania szerokiej gamy produktów naftowych i petrochemicznych oraz tworzyw sztucznych, a także transportu, oraz sprzedaży hurtowej i detalicznej tych produktów. Inne podmioty z Grupy prowadzą przeważnie pokrewną działalność, obejmującą produkcję i dystrybucję produktów naftowych.
Dnia 7 września 1999 roku nastąpiło połączenie Spółki z Centralą Produktów Naftowych "CPN" S.A. ("CPN"), co zostało omówione w Nocie 2b.
Do czasu drugiej oferty publicznej akcji mającej miejsce w lipcu 2000 roku, Spółka, pośrednio i bezpośrednio, pozostawała pod kontrolą Skarbu Państwa Rzeczpospolitej Polskiej z mniejszościowym udziałem pracowników i innych podmiotów. Skarb Państwa sprawował nadzór nad Spółką poprzez kontrolę nad podmiotem dominującym Spółki, Naftą Polską S.A.
2. Zasady prezentacji
a. Standardy rachunkowości
Spółka oraz inne podmioty Grupy prowadzą księgi rachunkowe zgodnie z zasadami rachunkowości i praktyką stosowaną w Polsce i zgodnie z wymogami Polskich Standardów Rachunkowości ("PSR") określonymi Ustawą z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości ("Ustawa o Rachunkowości" - Dz.U. nr 121 z późniejszymi zmianami). Niniejsze sprawozdania finansowe zawierają korekty nie ujęte w księgach Spółki ani księgach podmiotów Grupy. Korekty te zostały dokonane w celu prezentacji tych sprawozdań zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości ("MSR") wydanymi przez Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, z wyjątkiem sprawozdawczości w warunkach hiperinflacji, co szerzej wyjaśniono w Nocie 3.
Spółka zastosowała w niniejszych rocznych skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych wszystkie Międzynarodowe Standardy Rachunkowości obowiązujące na dzień 31 grudnia 2000 roku. W szczególności Spółka zastosowała następujące nowe standardy, które zostały uwzględnione we wszystkich prezentowanych okresach:
- MSR 16 (zmieniony w 1998 roku) "Rzeczowy majątek trwały",
- MSR 22 (zmieniony w 1998 roku) "Połączenia jednostek gospodarczych",
- MSR 36 "Utrata wartości aktywów",
- MSR 37 "Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe",
- MSR 38 ''Wartości niematerialne i prawne'.
Powyżej wymienione Standardy zostały wcześniej zastosowane do przygotowania skonsolidowanych sprawozdań finansowych za rok kończący się 31 grudnia 1999 roku.
Korekty wynikające z zastosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości oraz ich wpływ na zysk netto i aktywa netto zostały przedstawione w Nocie 34.
b. Reorganizacja Grupy PKN
W wyniku Programu Restrukturyzacji i Prywatyzacji Sektora Naftowego, Skarb Państwa, poprzez spółkę zależną Nafta Polska S.A., dokonał w latach 1997 - 1999 reorganizacji podmiotów polskiego sektora naftowego. Grupa PKN w obecnym kształcie powstała w rezultacie reorganizacji kilku znaczących spółek, które działały pod wspólną kontrolą Nafty Polskiej S.A. i Skarbu Państwa. Istotne transakcje zawarte w celu przeprowadzenia wspomnianej reorganizacji polskiego sektora naftowego zostały przedstawione poniżej.
ź połączenie z Centralą Produktów Naftowych "CPN" S.A. - główny dystrybutor w zakresie sprzedaży detalicznej paliw w Polsce,
ź nabycie akcji Rafinerii Trzebinia S.A. - rafineria,
ź nabycie akcji Rafinerii Nafty Jedlicze S.A. - rafineria,
ź zbycie udziałów w Dyrekcji Eksploatacji Cystern Sp. z o.o. - przedsiębiorstwo zajmujące się eksploatacją cystern kolejowych służących do przewozu produktów naftowych,
ź zbycie udziałów w Naftobazach Sp. z o.o. - operator dużych obiektów magazynowych służących do składowania produktów naftowych.
W zakresie odpowiadającym udziałowi Skarbu Państwa w reorganizowanych podmiotach polskiego sektora naftowego, transakcje te wykazano poprzez zastosowanie metody łączenia udziałów. W efekcie niniejsze sprawozdania finansowe odzwierciedlają tą reorganizację, tak jak by miała ona miejsce przed
1 stycznia 1999 roku.
2. Zasady prezentacji (c.d.)
W wyniku reorganizacji przeprowadzonych pod wspólną kontrolą niniejsze skonsolidowane sprawozdania finansowe za lata kończące się 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku obejmują następujące jednostki wchodzące w skład Grupy PKN:
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. 100% 100%
Centrala Produktów Naftowych "CPN S.A." * 100% 100%
Rafineria Trzebinia S.A. 77% 77%
Rafineria Nafty Jedlicze S.A. 75% 75%
Inowrocławskie Kopalnie Soli "Solino" S.A. 71% 51%
Petrogaz Jaworzno Sp. z o.o. 100% 100%
Petrogaz Płock Sp. z o.o. 100% 100%
Petrogaz Redaki Sp. z o.o. ** 100% 100%
PetroCentrum Sp. z o.o. 100% 100%
Petrogaz Hrubieszów Sp. z o.o. ** 100% 100%
ORLEN PetroProfit Sp. z o.o. 85% 85%
ORLEN PetroTank Sp. z o.o. 60% 60%
Petrogaz Nowa Brzeźnica Sp. z o.o. 52% 52%
Petrolot Sp. z o.o. 51% 51%
PetroZachód Sp. z o.o. 52% 52%
ORLEN Transport Płock Sp. z o.o. 98% 97%
Zakład Budowy Aparatury S.A. 97% 97%
Petro - Oil Sp.z o.o. 76% 76%
ORLEN Petrogaz Wrocław Sp. z o.o. 52% 52%
Petrogaz Inowrocław Sp. z o.o. 100% 100%
Petrogaz Łapy Sp. z o.o. 91% 91%
Petrotel Sp. z o.o.
Petroprojekt S.A.
ORLEN Medica Sp. z o.o.
ORLEN Budonaft Sp. z o.o.
ORLEN KolTrans Sp. z o.o. ***
ORLEN Powiernik Sp. z o.o. ***
PKN Transport Szczecin Sp. z o.o. ***
ORLEN Transport Kraków Sp. z o.o. ***
ORLEN Transport Lublin Sp. z o.o. ***
PKN Transport Nowa Sól Sp. z o.o. ***
ORLEN Transport Poznań Sp. z o.o. ***
PKN Transport Słupsk Sp. z o.o. ***
ORLEN Transport Warszawa Sp. z o.o. ***
ORLEN Transport Olsztyn Sp. z o.o. ***
ORLEN Transport Kędzierzyn-Koźle Sp. z o.o. *** 93%
51%
100%
100%
100%
100%
100%
98%
98%
97%
96%
96%
95%
93%
88%
93%
51%
100%
100%
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
* Połączyła się formalnie z PKN czemu towarzyszyło nabycie 19,43% udziałów mniejszościowych w dniu 7 września 1999 roku
** Połączone z Petrogaz Płock na 31 grudnia 2000
*** Jednostki utworzone w roku 2000
3. Waluta sprawozdań finansowych
Niniejsze skonsolidowane sprawozdania finansowe zostały sporządzone w milionach złotych polskich. Sprawozdania te nie zawierają korekt odzwierciedlających skutki hiperinflacji, wymaganych przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości 29 "Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji".
MSR 29 wymaga, aby spółki, które sporządzają sprawozdania w walucie gospodarki hiperinflacyjnej, korygowały wycenę aktywów i pasywów do ich cen bieżących na dzień bilansowy. Biorąc pod uwagę występowanie w przeszłości w Polsce hiperinflacji, sporządzanie sprawozdań finansowych bez korygowania wartości aktywów i pasywów do cen bieżących na dzień bilansowy może nie pozwolić na prawidłową ocenę wyników transakcji i innych zdarzeń powstałych w różnym czasie, nawet w ramach tego samego okresu sprawozdawczego. Skumulowana trzyletnia stopa inflacji pod koniec 1996 roku wyniosła poniżej 100%. Biorąc to pod uwagę polska gospodarka przestała być uważana za hiperinflacyjną począwszy od 1997 roku.
Grupa PKN dokonała przeszacowania środków trwałych (ostatnio na dzień 1 stycznia 1995 roku) przy zastosowaniu wskaźników opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny ("GUS") lub wartości rynkowych, w celu odzwierciedlenia wpływu inflacji na ich wartość bilansową. Przeszacowanie to nie zostało dokonane zgodnie z wymogami MSR 29, ponieważ Spółka nie korzystała ze wskaźników ogólnego wzrostu cen oraz nie doprowadziła ich wartości do cen bieżących na dzień 31 grudnia 1996 roku. We wszystkich innych aspektach niniejsze skonsolidowane sprawozdania finansowe są sporządzone zgodnie z zasadą kosztu historycznego.
4. Zasady rachunkowości
(a) Zasady konsolidacji
Nabyte jednostki są wykazywane od dnia dokonania transakcji nabycia. Zasady wykazywania reorganizacji zostały omówione w Nocie 2b.
(b) Rzeczowy majątek trwały
Składniki rzeczowego majątku trwałego zostały wykazane według cen nabycia pomniejszonych o dotychczasowe umorzenie, z wyjątkiem środków trwałych podlegających przeszacowaniom, których wartość księgowa jest skorygowana o przeszacowania. Przeszacowania środków trwałych były przeprowadzane w Polsce na podstawie przepisów wydawanych przez Ministra Finansów i miały na celu odzwierciedlenie skutków inflacji. Przeszacowania były przeprowadzane przy użyciu wskaźników ustalonych przez Główny Urząd Statystyczny dla grup środków trwałych lub wartości rynkowej. Przeszacowanie to nie spełniło wymogów MSR 29, który wymaga zastosowania wskaźników ogólnego wzrostu cen. Ostatnie przeszacowanie zostało przeprowadzone na dzień 1 stycznia 1995 roku i miało na celu doprowadzenie wartości środków trwałych do poziomu cen z września 1994 roku.
W rezultacie tego przeszacowania zarówno wartość księgowa, jak i podatkowa tych aktywów została zwiększona powodując wzrost kapitału z przeszacowania środków trwałych, a zatem również wzrost kapitałów własnych. Grupa PKN nie dokonała przeszacowania środków trwałych na dzień 31 grudnia 1996 roku co jest niezgodne z MSR 29, który wymaga aby środki trwałe zostały skorygowane na koniec okresu hiperinflacji według cen bieżących. Od momentu utworzenia Grupy PKN przeszacowania zwiększyły wartość środków trwałych o 859 milionów złotych. Inwestycje w toku nie podlegały przeszacowaniom. Amortyzacja środków trwałych jest oparta o wartości po przeszacowaniu. Grupa PKN nie zamierza ujmować w swoich skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych sporządzonych zgodnie z MSR efektów ewentualnych dalszych przeszacowań, chyba że polska gospodarka znów znalazłaby się w warunkach hiperinflacji.
4. Zasady rachunkowości (c.d.)
Środki trwałe amortyzowane są przez określony z góry okres użytkowania przy użyciu metody liniowej. Stosowane są następujące stawki amortyzacji:
Budynki i budowle 1,5 - 10,0 %
Urządzenia techniczne i maszyny 4,0 - 30,0 %
Środki transportu i pozostałe 6,0 - 25,0 %
Grunty oraz inwestycje rozpoczęte nie podlegają amortyzacji.
Spółki Grupy PKN dokonują analizy wartości netto rzeczowych składników majątku trwałego w celu określenia czy wartość ta odzwierciedla ekonomiczną przydatność majątku w przypadkach, gdy zdarzenia czy zmiany w otoczeniu mogą wskazywać na utratę ich realizowalności.
(c) Wartość firmy i rezerwa kapitałowa z konsolidacji
Wartość firmy / rezerwa kapitałowa z konsolidacji powstaje w rezultacie zakupu jednostki. Wartość firmy stanowi nadwyżkę ceny zakupu nad udziałem Spółki w wartości godziwej aktywów netto zakupionej jednostki. Rezerwa kapitałowa z konsolidacji stanowi nadwyżkę udziału Spółki w wartości godziwej aktywów netto zakupionej jednostki nad ceną zakupu. Wartość firmy z konsolidacji jest kapitalizowana w momencie zakupu i amortyzowana metodą liniową w czasie oczekiwanego okresu uzyskiwania korzyści ekonomicznych. Wartość firmy z konsolidacji dotycząca CPN jest amortyzowana przez okres 10 lat. Okres amortyzacji odzwierciedla najlepsze oszacowanie okresu w którym spodziewane jest odnoszenie korzyści dla przedsiębiorstwa. Rezerwa kapitałowa z konsolidacji jest kapitalizowana w momencie zakupu i odpisywana jest w przychody w pozostałym, średnioważonym okresie amortyzacji podlegających umorzeniu aktywów nabytej jednostki. Okres ten wynosi 10 lat od momentu zakupu udziałów.
(d) Wartości niematerialne i prawne
Wartości niematerialne i prawne są wykazywane według ceny nabycia pomniejszonej o umorzenie przy zastosowaniu liniowej metody amortyzacji. Stawki amortyzacji dla wartości niematerialnych i prawnych wynoszą od 7% do 50%.
Spółki Grupy PKN dokonują analizy wartości netto składników niematerialnych i prawnych w celu określenia czy wartość ta odzwierciedla ekonomiczną przydatność tych składników w przypadkach, gdy zdarzenia czy zmiany w otoczeniu mogą wskazywać na utratę ich realizowalności.
(e) Zapasy
Zapasy są wykazywane według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych niż cena realizacji netto. Poszczególne grupy są wyceniane w następujący sposób:
Materiały: Cena nabycia
Półprodukty i produkty w toku: Koszt wytworzenia
Produkty gotowe: Koszt wytworzenia
Towary: Cena nabycia
Wartość stanu końcowego rzeczowych składników majątku obrotowego wyceniana jest według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika majątku.
4. Zasady rachunkowości (c.d.)
(f) Należności
Należności są wykazywane w kwocie wymagającej zapłaty pomniejszonej o rezerwy na należności wątpliwe.
(g) Środki pieniężne
Środki pieniężne obejmują gotówkę w banku i w kasie oraz wysoko płynne lokaty krótkoterminowe o pierwotnym okresie zapadalności nie dłuższym niż trzy miesiące.
(h) Przychody
Przychody ze sprzedaży, po pomniejszeniu o podatek od towarów i usług (VAT) i podatek akcyzowy oraz rabaty, są uznawane w chwili wydania towaru odbiorcy albo wykonania usługi.
(i) Koszty operacyjne
Koszty operacyjne są ujmowane w okresie, którego dotyczą. Zgodnie z polską praktyką akcjonariusze mogą przeznaczyć kwoty z zysku netto na wypłatę premii pracownikom lub na zwiększenie funduszu świadczeń socjalnych. W przypadku występowania takiej dystrybucji zysków, kwoty te są wykazywane jako koszty operacyjne.
(j) Koszty pożyczek i kredytów
Koszty pożyczek i kredytów są rozpoznawane w okresie, którego dotyczą, z wyjątkiem, gdy są kapitalizowane w inwestycjach w toku. Koszty pożyczek i kredytów są kapitalizowane do dnia oddania do użytkowania środków trwałych pochodzących z inwestycji.
(k) Odprawy emerytalne i nagrody jubileuszowe
Zgodnie z zakładowymi systemami wynagradzania pracownicy niektórych spółek Grupy PKN mają prawo do nagród jubileuszowych oraz odpraw emerytalnych. Nagrody jubileuszowe są wypłacane pracownikom po przepracowaniu określonej liczby lat. Odprawy emerytalne są wypłacane jednorazowo, w momencie przejścia na emeryturę. Wysokość odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych zależy od stażu pracy oraz średniego wynagrodzenia pracownika. Spółki nie wydzielają aktywów, które w przyszłości służyłyby uregulowaniu zobowiązań z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych. Spółki Grupy PKN tworzą rezerwę na przyszłe zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych w celu przyporządkowania kosztów do okresów których dotyczą.
Wartość bieżąca tych zobowiązań została obliczona przez niezależnego aktuariusza. Naliczone zobowiązania są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia i dotyczą okresu do dnia bilansowego. Informacje demograficzne oraz informacje o rotacji zatrudnienia oparte są o dane historyczne. Wartość bieżącą zobowiązań obliczono przy założeniu, że nie nastąpi realny wzrost wynagrodzeń, a efektywna roczna stopa dyskonta wynosi 4 %. W ciągu lat zakończonych 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku spółki Grupy PKN wypłaciły nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne odpowiednio w wysokości 17 oraz 15 milionów złotych.
4. Zasady rachunkowości (c.d.)
(l) Transakcje w walutach obcych
Transakcje przeprowadzane w walutach obcych są księgowane po przeliczeniu na walutę polską po kursie wymiany z dnia przeprowadzenia transakcji. Monetarne aktywa i pasywa wyrażone w obcych walutach zostały wykazane według kursów walut na dzień bilansowy. Zyski i straty powstałe w wyniku zmian kursów walut po dacie transakcji są wykazywane jako przychody lub koszty finansowe w rachunku zysków i strat.
(m) Instrumenty finansowe
Wartość księgowa wykazanych w bilansie środków pieniężnych, należności, krótkoterminowych papierów wartościowych, zobowiązań, biernych rozliczeń międzyokresowych oraz pożyczek i kredytów jest w przybliżeniu równa ich wartości godziwej.
W związku z transakcjami dotyczącymi opcji walutowych przeprowadzonymi w 2000 roku Spółka przyjęła zasadę wyceny opcji walutowych na koniec okresu sprawozdawczego według wartości godziwej. Różnica między wartością wyceny na koniec okresu, a wartością nabycia opcji lub wartością wyceny na początek okresu odnoszona jest w przychody lub koszty finansowe w rachunku zysków i strat.
(n) Podatek dochodowy
Podatek dochodowy obliczany jest od zysku brutto z uwzględnieniem podatku odroczonego. Podatek odroczony obliczany jest przy użyciu metody zobowiązań. Zgodnie z tą metodą oczekiwany efekt podatkowy różnic przejściowych jest obliczony z użyciem obowiązujących stawek podatku przewidywanych na przyszłe lata i prezentowany albo jako rezerwa na podatek odroczony albo czynne rozliczenie międzyokresowe, przedstawiające nadpłatę podatku. Przejściowe różnice z tytułu podatku dochodowego są to różnice pomiędzy wartością bilansową (księgową) aktywów i pasywów w bilansie a ich bazą podatkową.
Dla celów obliczenia podatku odroczonego premia od ulgi inwestycyjnej traktowana jest jako różnica przejściowa, wykazywana jako pozycja aktywów z tytułu podatku odroczonego i ujmowana w roku dokonania odliczenia z tytułu ulgi inwestycyjnej.
Aktywa z tytułu podatku odroczonego od różnic przejściowych są uznawane tylko wówczas, jeśli jest prawdopodobne wystąpienie w przyszłości wystarczającej wielkości podstawy opodatkowania, od której te różnice będą mogły być odliczone.
(o) Zysk na jedną akcję
Zysk na jedną akcję dla każdego roku jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto za dany rok przez średnią ważoną ilość akcji w danym roku.
Rozwodniony zysk na jedną akcję dla każdego roku jest obliczany poprzez podzielnie zysku netto za dany rok skorygowanego o zmiany w zysku wynikające z zamiany potencjalnych akcji zwykłych przez przewidywaną średnią ważoną liczbę akcji.
(p) Rezerwy związane z ochroną środowiska
Spółki wchodzące w skład Grupy PKN tworzą rezerwy na przyszłe zobowiązania z tytułu kosztów rekultywacji skażonych gruntów lub eliminacji szkodliwych substancji w przypadku występowania prawnego lub praktycznego obowiązku wykonania tych czynności.
4. Zasady rachunkowości (c.d.)
(q) Program motywacyjny
Obligacje zamienne wyemitowane przez Spółkę w ramach programu motywacyjnego, są rozpoznawane w momencie przyznania pracownikom opcji zakupu obligacji zamiennych. Na 31 grudnia 2000 roku, obligacje zamienne nie zostały rozpoznane, ponieważ Spółka do tego dnia nie zaoferowała pracownikom opcji zakupu obligacji zamiennych.
(r) Reklasyfikacje
Grupa dokonała reklasyfikacji danych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres zakończony 31 grudnia 1999 roku w celu doprowadzenia ich do porównywalności do danych za okres zakończony 31 grudnia 2000 roku.
(s) Szacunki Zarządu Spółki
Sporządzenie skonsolidowanych sprawozdań finansowych zgodnie z MSR wymaga od Zarządu Spółki dokonania pewnych szacunków i założeń, które znajdują odzwierciedlenie w tych sprawozdaniach oraz w notach objaśniających do tych sprawozdań. Rzeczywiste wyniki mogą się różnić od tych szacunków.
5. Rzeczowy majątek trwały
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Grunty 95 88
Budynki i budowle 3.305 2.935
Urządzenia techniczne i maszyny 3.508 3.042
Środki transportu i pozostałe 296 221
Inwestycje w toku 943 1.233
--------- ---------
Razem 8.147 7.519
===== =====
Następujące ruchy miały miejsce w poszczególnych okresach:
Grunty Budynki i budowle Urządzenia techniczne
i maszyny Środki transportu
i pozostałe Razem
Koszt
1 stycznia 1999 65 4.035 5.871 620 10.591
Zwiększenia 18 792 1.299 80 2.189
Włączenie nowych spółek do konsolidacji 5 8 2 3 18
Likwidacje - (63) (124) (72) (259)
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
31 grudnia 1999 88 4.772 7.048 631 12.539
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
1 stycznia 2000 88 4.772 7.048 631 12.539
Zwiększenia 11 638 1.045 159 1.853
Włączenie nowych spółek do konsolidacji - 22 11 6 39
Likwidacje (3) (67) (105) (44) (219)
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
31 grudnia 2000 96 5.365 7.999 752 14.212
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
Skumulowane umorzenie
1 stycznia 1999 - 1.728 3.671 421 5.820
Amortyzacja - 149 453 52 654
Odpisy aktualizujące - 1 - - 1
Włączenie nowych spółek do konsolidacji - 1 1 1 3
Likwidacje - (42) (119) (64) (225)
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
31 grudnia 1999 - 1.837 4.006 410 6.253
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
1 stycznia 2000 - 1.837 4.006 410 6.253
Amortyzacja - 201 574 82 857
Odpisy aktualizujące 1 40 6 1 48
Włączenie nowych spółek do konsolidacji - 7 3 4 14
Likwidacje - (25) (98) (41) (164)
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
31 grudnia 2000 1 2.060 4.491 456 7.008
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
Wartość księgowa netto
31 grudnia 1999 88 2.935 3.042 221 6.286
====== ====== ====== ====== ======
31 grudnia 2000 95 3.305 3.508 296 7.204
====== ====== ====== ====== ======
5. Rzeczowy majątek trwały (c.d.)
Transfery pomiędzy pozycją inwestycji w toku a innymi kategoriami zostały wyeliminowane dla celów powyższej prezentacji.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wartość składników rzeczowego majątku trwałego przeznaczonych do zbycia wynosiła odpowiednio 7 oraz 10 milionów złotych.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku składniki rzeczowego majątku trwałego o wartości bilansowej odpowiednio 191 oraz 768 milionów złotych stanowiły zabezpieczenie zobowiązań Grupy PKN.
Odpisy aktualizujące wykazane w ruchu rzeczowego majątku trwałego przedstawiają kwotę, o którą wartość księgowa netto aktywów przewyższała wartość realizacji tego majątku. Odpisy aktualizujące wartość majątku trwałego powiększają koszty operacyjne. Odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych rozpoznane w roku 2000 wynikają z procesu restrukturyzacji Spółki - (integracja z byłymi oddziałami CPN) i odnoszą się głównie do magazynów składowania paliw płynnych.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku inwestycje w toku obejmowały:
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Reforming VI 14 230
HON VI 3 169
Izomeryzacja 9 163
Infrastruktura dla projektu nr 8 26 135
Budowa podziemnego magazynu ropy i paliw 41 14
Instalacja hydrorafinacji 52 3
Budowa bazy paliw w Ostrowie Wielkopolskim 84 -
Zabudowa turbozespołu ciepłowniczego kond. TG-6 71 -
Rurociąg dalekosiężny Płock-Ostrów Wielkopolski 43 -
Modernizacja FKK II 18 -
Instalacja odsiarczania gazów płynnych 14 -
Pozostałe inwestycje w toku 568 519
-------- --------
Razem 943 1.233
===== =====
Spółki Grupy PKN rozpoznają koszty utrzymania i remontów w momencie ich poniesienia. W odniesieniu do kosztów rekultywacji skażonych gruntów lub eliminacji szkodliwych substancji tworzone są rezerwy w momencie, gdy występuje prawny bądź praktyczny obowiązek dokonania rekultywacji lub eliminacji szkodliwych substancji (Nota 17).
Kwoty skapitalizowanych kosztów finansowych za okresy zakończone 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wyniosły odpowiednio 125 i 161 milionów złotych. Średnie stopy kapitalizacji wynosiły 5% w 2000 roku oraz 10% w 1999 roku.
6. Wartość firmy i rezerwa kapitałowa z konsolidacji
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Centrala Produktow Naftowych "CPN" S.A. 94 105
Pozostałe (5) -
--------- ---------
Razem 89 105
===== =====
W poszczególnych okresach wystąpiły następujące ruchy:
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Wartość brutto
Początek okresu 107 -
Zwiększenia - przejęcie udziałów mniejszościowych CPN - patrz Nota 20
-
107
Wartość firmy/(rezerwa kapitałowa z konsolidacji) rozpoznana w okresie
(8)
-
------- -------
Koniec okresu 99 107
------- -------
Umorzenie
Początek okresu 2 -
Amortyzacja 8 2
------- -------
Koniec okresu 10 2
------- -------
Wartość netto na koniec okresu 89 105
==== ====
7. Wartości niematerialne i prawne
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Oprogramowanie 4 9
Patenty i znaki towarowe 61 42
Pozostałe 15 9
------- -------
Razem 80
==== 60
====
Ruch na wartościach niematerialnych i prawnych przedstawiał się następująco:
Oprogramowanie Patenty i znaki towarowe Pozostałe Razem
Wartość brutto
1 stycznia 1999 10 31 11 52
Zwiększenia 6 30 5 41
Zmniejszenia (1) (1) (1) (3)
------ ------ ------ ------
31 grudnia 1999 15 60 15 90
------ ------ ------ ------
1 stycznia 2000 15 60 15 90
Zwiększenia 4 28 8 40
Włączenie nowych spółek do konsolidacji 3 - - 3
Zmniejszenia (1) - (1) (2)
Transfery (7) 7 - -
------ ------ ------ ------
31 grudnia 2000 14 95 22 131
------ ------ ------ ------
Umorzenie
1 stycznia 1999 4 7 4 15
Amortyzacja 3 11 2 16
Zmniejszenia (1) - - (1)
------ ------ ------ ------
31 grudnia 1999 6 18 6 30
------ ------ ------ ------
1 stycznia 2000 6 18 6 30
Amortyzacja 5 16 1 22
Włączenie nowych spółek do konsolidacji 1 - - 1
Zmniejszenia (1) (1) - (2)
Transfery (1) 1 - -
------ ------ ------ ------
31 grudnia 2000 10 34 7 51
------ ------ ------ ------
Wartość księgowa netto
31 grudnia 1999 9 42 9 60
==== ==== ==== ====
31 grudnia 2000 4 61 15 80
==== ==== ==== ====
Koszty prac badawczo-rozwojowych ujęte w rachunku zysków i strat wyniosły, odpowiednio, 31 oraz 14 milionów złotych w 2000 i 1999 roku.
8. Finansowy majątek trwały
31 grudnia
2000
31 grudnia 1999 Udział Grupy PKN w kapitale
na 31 grudnia 2000
Podstawowa
działalność
Polkomtel S.A. 329 326 19,61%* Operator telefonii komórkowej GSM
LG Petro Bank S.A. 35 31 19,99%** Bank
Telewizja Familijna S.A. 26 - 11,96% Operator telewizyjny
Bank Ochrony Środowiska S.A. 19 19 4,99% Bank
NFI Piast S.A. 9 9 4,88% Fundusz inwestycyjny
Bank Współpracy
Regionalnej S.A.
8
8 0,82%*** Bank
Pozostałe 11 7
------- -------
Razem 437 400
------- -------
Minus odpisy aktualizujące (11) (7)
------- -------
Wartość netto 426 393
==== ====
* na 31 grudnia 1999 roku udział Grupy w kapitale wynosił 19,58%.
** na 31 grudnia 1999 roku udział Grupy w kapitale wynosił 18,72%.
*** na 31 grudnia 1999 roku udział Grupy w kapitale wynosił 8,55%.
Informacje dotyczące wartości godziwej oraz odpisów wartości posiadanych akcji publicznie notowanych podmiotów:
31 grudnia 2000
31 grudnia 1999
Cena nabycia Odpis aktualizujący wartość Wartość bilansowa Wartość godziwa Cena nabycia Odpis aktualizujący wartość Wartość bilansowa Wartość godziwa
LG Petro
Bank S.A.
35
-
35
77
31
-
31
40
Bank Ochrony Środowiska S.A.
19
-
19
47
19
-
19
46
NFI Piast S.A. 9 (6) 3 3 9 (5) 4 4
Bank Współpracy Regionalnej S.A. 8 (4) 4 4 8 (1) 7 7
Akcje spółki Polkomtel S.A., polskiego operatora telefonii komórkowej GSM, zostały wykazane według kosztu nabycia w wysokości 329 milionów złotych (19,61% udziału w kapitale akcyjnym) na dzień 31 grudnia 2000 roku. Wśród pozostałych akcjonariuszy Polkomtel S.A. znajdują się trzy podmioty posiadające po około 19% akcji oraz kilku innych, z mniejszymi pakietami akcji. Ze względu na brak notowań akcji spółki Polkomtel S.A. nie dokonano oszacowania wartości godziwej akcji.
W dniu 29 grudnia 2000 roku PKN wykonując przysługujące mu prawo poboru dokonał zapisu na 1.078.550 akcji imiennych serii J emitowanych przez Polkomtel S.A., co stanowi odpowiednią proporcję do posiadanych 19,61% udziałów. W 2000 roku PKN zapłacił pierwszą ratę w wysokości 27 milionów złotych co stanowi 25% całkowitej opłaty.
8. Finansowy majątek trwały (c.d.)
7 lutego 2001 roku Rada Nadzorcza spółki Polkomtel S.A. podjęła uchwałę dotyczącą zgody Zarządu spółki na wezwanie do opłacenia przez Akcjonariuszy drugiej raty wpłaty za akcje imienne serii J. Zgodnie z przyjętą uchwałą PKN w 2001 roku przekazał kwotę 81 milionów złotych tytułem opłacenia pozostałej części należności tj. 75% wartości nabytych akcji.
9. Akcje i udziały w jednostkach konsolidowanych metodą praw własności
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku Grupa PKN posiadała udziały i akcje w następujących jednostkach konsolidowanych metodą praw własności:
Wartość bilansowa na 31 grudnia Udział Grupy PKN
w kapitale
na 31 grudnia 2000 Podstawowa działalność
2000
1999
Grupa Anwil 216 171 38%
Produkcja komponentów chemicznych
Niezależny Operator Międzystrefowy Sp. z o.o. 48 - 35% Usługi telekomunikacyjne
Naftoport Sp. z o.o. 44 39 44% Budowa, eksploatacja i utrzymanie stanowisk przeładunkowych paliw płynnych
Inne 55 74
---- ----
Razem 363 284
==== ====
Anwil prowadzi znaczącą działalność w branży chemicznej w Polsce.
10. Zapasy
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Wyroby gotowe 1.138 734
Półprodukty i produkty w toku 253 187
Towary 47 250
Materiały 1.267 868
--------- ---------
Zapasy netto 2.705 2.039
===== =====
Odpisy aktualizujące wartość zapasów do ceny sprzedaży netto wyniosły 21 i 4 milionów złotych odpowiednio w latach zakończonych 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wartość bilansowa zapasów wycenionych według ceny sprzedaży netto wyniosła odpowiednio 851 milionów złotych i 23 miliony złotych.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku na zapasach o wartości bilansowej odpowiednio 36 i 89 milionów złotych był ustanowiony zastaw jako zabezpieczenie zobowiązań Grupy PKN.
Wzrost wartości zapasów jest głównie spowodowany wzrostem ilości zapasu ropy naftowej oraz wyrobów gotowych pomiędzy 31 grudnia 1999 roku i 31 grudnia 2000 roku.
Zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w Polsce, Spółka oraz niektóre podmioty zależne są obowiązane utrzymywać poziom zapasów paliw ciekłych, który w 1998 roku odpowiadał 2% produkcji i importu danego podmiotu w poprzednim roku. Poziom ten podlega rocznemu podwyższeniu o dodatkowe 2% produkcji i importu. W przypadku zaadoptowania w Polsce regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej, wymóg ten może osiągnąć maksymalny poziom zapasu odpowiadającego 90 dniom produkcji i importu.
11. Należności
31 grudnia 31 grudnia
2000 1999
Należności z tytułu dostaw i usług 1.466 1.117
Należności z tytułu VAT i innych podatków 522 234
Przedpłaty 12 25
Pozostałe należności 120 118
--------- ---------
Należności brutto 2.120 1.494
Rezerwa na należności wątpliwe (107) (73)
--------- ---------
Należności netto 2.013 1.421
===== =====
Należności na 31 grudnia 2000 oraz 31 grudnia 1999 roku obejmują należności denominowane w walutach obcych w wysokości odpowiednio 27 i 42 miliony złotych. Należności z tytułu dostaw i usług wynikają głównie ze sprzedaży towarów i wyrobów gotowych.
Koncentracja ryzyka związanego z należnościami handlowymi jest ograniczona ze względu na dużą liczbę kontrahentów kredytowych Grupy PKN rozproszonych w różnych sektorach gospodarki polskiej.
Rezerwy na należności wątpliwe i ich zmiany w latach kończących się 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku były następujące:
Za rok zakończony
31 grudnia
2000 31 grudnia
1999
Rezerwa, bilans otwarcia 73 69
Utworzenie rezerw 88 48
Rozwiązanie rezerw (42) (37)
Wykorzystanie rezerw (12) (7)
------- -------
Rezerwa na koniec okresu 107 73
==== ====
12. Krótkoterminowe papiery wartościowe
Krótkoterminowe papiery wartościowe na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku zawierały bony handlowe.
13. Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów
31 grudnia
2000 1999
Przedpłaty 37 19
Pozostałe 17 11
------- -------
Razem 54 30
==== ====
14. Środki pieniężne
31 grudnia
2000 1999
Złoty polski 174 172
Waluty obce 2 5
------- -------
176 177
==== ====
Z uwagi na współpracę spółek Grupy PKN głównie z renomowanymi polskimi i międzynarodowymi bankami wystąpienie koncentracji ryzyka związanego z lokowaniem środków pieniężnych jest ograniczone.
Salda środków pieniężnych obejmują środki pieniężne przeznaczone na cele socjalne których Grupa PKN nie może wykorzystać na inne cele w wysokości po 5 milionów złotych odpowiednio na 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku.
15. Kapitał własny akcjonariuszy mniejszościowych
Kapitał własny akcjonariuszy mniejszościowych obejmuje część aktywów netto podmiotów zależnych, które nie są w sposób bezpośredni lub pośredni własnością Spółki.
31 grudnia
2000 1999
Bilans otwarcia 147 285
Zmiany w strukturze akcjonariuszy (11) (5)
Podwyższenie kapitału spółek 23 39
Objęcie konsolidacją nowych spółek 11 16
Zakup udziałów mniejszościowych CPN - (188)
------- -------
Bilans zamknięcia 170 147
==== ====
15. Kapitał własny akcjonariuszy mniejszościowych (c.d.)
Na kapitał własny akcjonariuszy mniejszościowych składały się następujące pozycje:
31 grudnia
2000 1999
Rafineria Trzebinia S.A. 45 38
Rafineria Nafty Jedlicze S.A. 37 34
Inowrocławskie Kopalnie Soli "Solino" S.A. 20 26
Petrolot Sp. z o.o. 18 15
Petrozachód Sp. z o.o. 11 11
Petroprojekt Sp. z o.o. 7 -
Pozostałe 32 23
------- -------
170 147
==== ====
16. Kredyty i pożyczki
31 grudnia
Nota 2000 1999
Kredyty bankowe (a) 2.444 1.785
Pozostałe kredyty i pożyczki (b) 102 104
Bony komercyjne (c) 185 125
Pozostałe 1 2
---------- ----------
Razem 2.732 2.016
Część krótkoterminowa (1.496) (1.091)
---------- ----------
Część długoterminowa 1.236 925
====== ======
Zapadalność rat kapitałowych na 31 grudnia 2000 roku przedstawiała się następująco:
31 grudnia 2000
12 miesięcy zakończonych 31 grudnia 2001 roku 1.496
1 stycznia 2002 roku - 31 grudnia 2003 roku 1.175
Spłaty późniejsze 61
----------
2.732
======
Wartość kredytów i pożyczek zaciągniętych przez Spółkę wzrosła o 716 milionów złotych w ciągu roku zakończonego 31 grudnia 2000 roku. Wzrost ten jest wynikiem otrzymania kredytów od konsorcjum banków zorganizowanego przez ABN AMRO, PKO BP S.A., PBK SA, BRE S.A., a także dodatkowej emisji bonów komercyjnych w wysokości 51 milionów złotych. Z drugiej strony Spółka spłaciła dotychczasowe kredyty w BH S.A. oraz w CITIBANK SA.
16. Kredyty i pożyczki (c.d.)
(a) Kredyty bankowe w podziale na waluty
31 grudnia
2000 1999
Złoty polski (1) 1.553 1.212
Marka niemiecka (2) 21 341
Dolar amerykański (3) 835 190
Frank szwajcarski (4) 35 42
-------- ---------
2.444 1.785
===== =====
(1) na 31 grudnia 2000 roku kredyty w złotych polskich o stałym oprocentowaniu w wysokości 20% - 20,5% oraz 15,6% stopa preferencyjna wynosiły 63 milionów złotych, a kredyty o zmiennym oprocentowaniu w wysokości T/N WIBOR + 0,18% - T/N WIBOR+3% , 1M WIBOR+0,05% - 1M WIBOR + 2,5%, 3M WIBOR+0,2% - 3M WIBOR+1,5% oraz 0,30 - 0,75 stopy redyskontowej NBP wynosiły 1.490 milionów złotych;
na 31 grudnia 1999 roku kredyty w złotych polskich o stałym oprocentowaniu w wysokości 17%-27% oraz 8% stopa preferencyjna wynosiły 6 milionów złotych, a kredyty o zmiennym oprocentowaniu w wysokości T/N WIBOR - T/N WIBOR+3,04%, 1M WIBOR - 1M WIBOR+2,5%, 3M WIBOR - 3M WIBOR + 3%, 6M WIBOR - 6M WIBOR + 1,1% oraz 0,3 - 0,65 stopy redyskontowej NBP wynosiły 1.206 milionów złotych.
(2) na 31 grudnia 2000 roku kredyty w markach niemieckich o zmiennym oprocentowaniu w wysokości 1M LIBOR + 1% - 1M LIBOR+1,5% i 6M LIBOR + 1,5%, wynosiły 21 milionów złotych;
na 31 grudnia 1999 roku kredyty w markach niemieckich o zmiennym oprocentowaniu w wysokości LIBOR + 1,25%, 1M LIBOR + 1,5%, 3M LIBOR + 1% oraz 6M LIBOR + 1,5% wynosiły 341 milionów złotych.
(3) na 31 grudnia 2000 roku kredyty w dolarach amerykańskich o zmiennym oprocentowaniu w wysokości 3M LIBOR + 0,35% i 6M LIBOR + 1,5% wynosiły 835 milionów złotych;
na 31 grudnia 1999 roku kredyty w dolarach amerykańskich o zmiennym oprocentowaniu w wysokości 1M LIBOR + 0,2%, 6M LIBOR + 1,5% wynosiły 190 milionów złotych.
(4) na 31 grudnia 2000 roku i 31 grudnia 1999 roku kredyty we frankach szwajcarskich o zmiennym oprocentowaniu w wysokości 3M LIBOR + 1% wynosiły odpowiednio 35 i 42 miliony złotych.
Stopy 1M WIBOR na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wynosiły odpowiednio 19,54% i 19,56%. Stopy redyskontowe NBP na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wynosiły odpowiednio 21,50% oraz 19,00%.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku Grupa PKN wykorzystywała kredyty od następujących podmiotów powiązanych: LG Petrobank S.A. na kwoty odpowiednio 14 i 23 miliony złotych oraz Bank Ochrony Środowiska S.A. na kwoty odpowiednio 65 i 98 milionów złotych. Oprocentowanie kredytów zaciągniętych w Banku Ochrony Środowiska S.A. jest niższe od rynkowego, ponieważ są to kredyty przeznaczone na inwestycje związane z ochroną środowiska.
Na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku pożyczki i kredyty w kwotach odpowiednio 752 oraz 917 milionów złotych zabezpieczone były na aktywach Grupy PKN .
16. Kredyty i pożyczki (c.d.)
(b) Pozostałe kredyty i pożyczki
31 grudnia
2000 1999
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 18 21
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska 84 83
------- -------
Razem 102 104
==== ====
(c) Bony komercyjne wyemitowane przez Spółkę są denominowane w złotych i są oprocentowane według stóp 19,21% - 19,69% oraz zapadalne w pierwszym kwartale 2001 roku.
Grupa PKN stosuje różne metody oceny i zarządzania ryzykiem finansowym:
(1) W celu redukcji ryzyka zmiany stóp procentowych dla kredytów i pożyczek stosunek kredytów i pożyczek oprocentowanych według stałej stopy procentowej do kredytów i pożyczek oprocentowanych według zmiennej stopy procentowej określony jest przez Zarząd na podstawie trendów historycznych oraz prognoz dotyczących przyszłości. Większość kredytów w polskich złotych jest oprocentowana według zmiennych stóp procentowych.
(2) Grupa PKN monitoruje możliwość uzyskania kredytów i pożyczek na bardziej dogodnych warunkach w wyniku zmian warunków rynkowych.
(3) Grupa PKN wykorzystuje opcje walutowe w celu zabezpieczenia części kredytów denominowanych w walutach obcych przed ryzykiem kursowym. Efekt netto wyceny opcji walutowych według wartości godziwej wyniósł 29 milionów złotych (strata) za rok zakończony 31 grudnia 2000 roku.
Na 31 grudnia 2000 roku według zawartych umów z bankami Grupa PKN posiadała nie wykorzystaną kwotę kredytów i pożyczek w wysokości 333 miliony złotych.
17. Rezerwy
31 grudnia
2000 1999
Rezerwy na rekultywacje 543 574
Nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne
Kary i odszkodowania
Pozostałe rezerwy 102
51
18 110
9
22
------- -------
714 715
==== ====
Spółki tworzące Grupę PKN są prawnie oraz praktycznie zobowiązane do rekultywacji skażonych gruntów na wielu stacjach paliw oraz składach hurtowych. Rezerwy na rekultywacje zostały obliczone na podstawie oceny zanieczyszczonych obiektów oraz szacunku kosztów rekultywacji przypadających na jeden obiekt przez niezależną firmę specjalistyczną.
17. Rezerwy (c.d.)
W poszczególnych okresach wystąpiły następujące ruchy rezerw:
Rezerwy na rekultywacje Nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne Kary i odszkodowania* Pozostałe rezerwy Razem
1 stycznia 1999 520 82 9 18 629
Utworzenie 61 43 - 22 126
Wykorzystanie (7) (15) - (18) (40)
Rozwiązanie - - - - -
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
31 grudnia 1999 574 110 9 22 715
Utworzenie - 9 42 7 58
Wykorzystanie (31) (17) - (11) (59)
Rozwiązanie - - - - -
---------- ---------- ---------- ---------- ----------
31 grudnia 2000 543 102 51 18 714
====== ====== ====== ====== ======
* W roku zakończonym 31 grudnia 2000, Spółka zawiązała rezerwę w wysokości 40 milionów złotych na zobowiązanie warunkowe z tytułu kary nałożonej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczącej kształtowania cen "Petrygo" i cen glikolu monoetylenowego. Szerzej opisano sprawę w Nocie 29 f) do tych sprawozdań finansowych.
18. Zobowiązania i rozliczenia międzyokresowe bierne
Zobowiązania i rozliczenia międzyokresowe bierne obejmowały:
31 grudnia
2000 1999
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 1.603 1.333
Podatki i ubezpieczenia społeczne 849 759
Fundusz świadczeń socjalnych 56 64
Rezerwa na urlopy pracownicze 15 14
Rozliczenia międzyokresowe kosztów i pozostałe zobowiązania 67 77
--------- ---------
2.590 2.247
===== =====
Fundusz świadczeń socjalnych jest funduszem obowiązkowym i jego wysokość jest kalkulowana na podstawie liczby pracowników i minimalnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce. Fundusz ten może być wykorzystany jedynie na potrzeby pracownicze.
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług, pozostałe zobowiązania oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów denominowane w walutach obcych na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wyniosły odpowiednio 1.078 oraz 362 miliony złotych.
19. Przychody przyszłych okresów
31 grudnia
2000 1999
Subwencje 2 2
Pozostałe 1 9
------- -------
3 11
==== ====
20. Kapitał własny
Kapitał akcyjny na 31 grudnia 2000 roku reprezentowany jest przez kapitał akcyjny Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. i wynosi 525 milionów złotych. Podzielony jest na 420.177.137 akcji o wartości nominalnej 1,25 złotych każda.
Kapitał akcyjny w 2000 oraz 1999 roku składał się z następujących serii akcji:
Seria Ilość wyemitowanych akcji na
31 grudnia 2000 Ilość wyemitowanych akcji na
31 grudnia 1999 Ilość akcji zatwierdzonych do emisji na
31 grudnia 2000 Ilość akcji zatwierdzonych do emisji na
31 grudnia 1999
Seria A 336.000.000 336.000.000 336.000.000 336.000.000
Seria B 6.971.496 6.971.496 6.971.496 6.971.496
Seria C 77.205.641 77.205.641 77.205.641 77.205.641
Seria D - - 11.344.784 -
----------------- ----------------- ----------------- -----------------
420.177.137 420.177.137 431.521.921 420.177.137
========== ========== ========== ==========
Każda nowa emisja akcji w Polsce jest oznaczana jako nowa seria akcji. Wszystkie powyższe serie mają dokładnie takie same prawa.
Ustalenie limitu oraz emisja akcji serii C miała miejsce 19 maja 1999 roku i dla celów niniejszych skonsolidowanych sprawozdań finansowych została zaprezentowana jako dokonana przed 1 stycznia 1999 roku. Zasady rachunkowości zastosowane do prezentacji reorganizacji Grupy PKN zostały opisane w Nocie 2b.
Wymiana akcji Spółki za 19,43% udziałów mniejszościowych CPN będących w posiadaniu pracowników CPN została wykazana według metody nabycia. Na dzień 7 września 1999 roku akcje Spółki o wartości godziwej 295 milionów złotych zostały wymienione za akcje CPN będące w posiadaniu pracowników CPN. Do 7 września 1999 roku akcje będące w posiadaniu pracowników CPN były prezentowane jako 19,43% udział akcjonariuszy mniejszościowych i na 7 września 1999 roku wykazane były w kwocie 188 milionów złotych. W rezultacie powyższej transakcji rozpoznano wartość firmy w kwocie 107 milionów złotych.
W dniu 15 maja 2000 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PKN ORLEN podjęło uchwałę o podwyższeniu kapitału akcyjnego w drodze emisji akcji zwykłych na okaziciela serii D o wartości nominalnej równej 1,25 złotego każda, które zostaną wyemitowane w latach 2001 do 2003 w drodze zamiany obligacji zamiennych serii A na akcje zgodnie z postanowieniami przyjętego przez Walne Zgromadzenie oraz Radę Nadzorczą programu motywacyjnego. Z powodu ograniczeń nakładanych przez polski Kodeks Handlowy, obligacje zamienne serii A zamiast opcji zostaną zaoferowane zarządzającym wyższego i średniego szczebla Spółki. Na dzień 31 grudnia 2000 roku i do dnia sporządzenia skonsolidowanych sprawozdań finansowych, Spółka nie skierowała do pracowników oferty nabycia obligacji zamiennych serii A.
W dniu 14 lipca 2000 roku Komisja Papierów Wartościowych i Giełd dopuściła do publicznego obrotu 11.344.784 akcji serii D.
Kapitał z przeszacowania środków trwałych powstał w wyniku obowiązkowego przeszacowania środków trwałych przeprowadzonego na dzień 1 stycznia 1995 roku. Przeszacowanie to zostało przeprowadzone w oparciu o współczynniki przeszacowania ustalone przez Główny Urząd Statystyczny w celu odzwierciedlenia poziomu inflacji. Kapitał ten nie podlega podziałowi.
20. Kapitał własny (c.d.)
Kapitał własny podlegający podziałowi zgodnie z polskim prawem na dzień 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku wynosił odpowiednio 2.280 oraz 3.372 miliony złotych. PKN ma prawo wypłaty dywidend tylko do wysokości dostępnych w tym celu kapitałów wykazywanych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki sporządzonym zgodnie z Polskimi Standardami Rachunkowości.
W latach zakończonych 31 grudnia 2000 roku i 31 grudnia 1999 roku Spółka wypłaciła akcjonariuszom dywidendy w wysokości, odpowiednio, 21 i 15 milionów złotych.
21. Przychody ze sprzedaży
Za rok zakończony
31 grudnia 2000 31 grudnia 1999
Sprzedaż krajowa 17.687 12.722
Sprzedaż eksportowa 915 557
-------- --------
18.602 13.279
===== =====
Przychody są głównie generowane na terenie Polski. Około 5% i 4% całkowitych przychodów w 2000 i 1999 roku pochodziło ze sprzedaży eksportowej.
22. Koszty według rodzaju
Za rok zakończony
31 grudnia
2000 31 grudnia
1999
Zużycie materiałów i energii 12.722 6.436
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
1.746
3.162
Usługi obce 1.365 1.293
Wynagrodzenia i świadczenia na rzecz pracowników
788
795
Amortyzacja 867 660
Podatki i opłaty 185 212
Pozostałe * 205 201
--------- ---------
17.878 12.759
Korekty:
Eliminacja kosztów usług wewnętrznych - (50)
Zmiana stanu zapasów i rozliczeń międzyokresowych (615) (418)
Świadczenia na własne potrzeby (86) (238)
--------- ---------
Koszty operacyjne 17.177 12.053
===== =====
* W roku 2000, Spółka zawiązała rezerwę w wysokości 40 milionów złotych na zobowiązanie warunkowe z tytułu kary nałożonej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczącej kształtowania cen "Petrygo" i cen glikolu monoetylenowego. Szerzej opisano sprawę w Nocie 29 f) do tych sprawozdań finansowych.
23. Odsetki i pozostałe przychody i koszty finansowe, netto
Za rok zakończony
31 grudnia
2000 31 grudnia
1999
Koszty z tytułu odsetek (210) (33)
Ujemne różnice kursowe (164) (80)
Przychody z tytułu odsetek 54 51
Dodatnie różnice kursowe 166 52
Zysk ze zbycia akcji i innych papierów wartościowych - 1
Pozostałe (32) (8)
------- -------
(186) (17)
==== ====
24. Podatek dochodowy
Za rok zakończony
31 grudnia
2000 31 grudnia
1999
Podatek dochodowy bieżący 284 286
Podatek odroczony 78 (23)
------- -------
362 263
==== ====
Grupa PKN nie stanowi grupy podatkowej według polskich przepisów, w związku z czym każdy z podmiotów wchodzących w jej skład jest oddzielnym podatnikiem.
Zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi, stawki podatku dochodowego w latach 2000 i 1999 wynosiły odpowiednio 30% i 34%. Stawka podatku dochodowego ma wynosić 28%, 28%, 24% i 22% odpowiednio w latach 2001, 2002, 2003, 2004 i kolejnych.
Różnica pomiędzy kwotą podatku wykazanego w rachunku zysków i strat a kwotą obliczoną według stawki od zysku przed opodatkowaniem wynika z następujących pozycji:
Za rok zakończony
31 grudnia
2000 31 grudnia
1999
Zysk przed opodatkowaniem 1.287 1.245
------- -------
Podatek dochodowy obliczony według obowiązującej stawki
386
423
Wpływ premii od ulgi inwestycyjnej (23) (34)
Wpływ przychodów i kosztów nie będących przychodami i kosztami podatkowymi
(24)
(23)
Koszty nie będące kosztami uzyskania przychodu w danym okresie
30
12
Korekty MSR (6) (1)
Efekt zmiany stawek podatkowych - (110)
Pozostałe (1) (4)
------- -------
Podatek dochodowy 362 263
==== ====
24. Podatek dochodowy (c.d.)
Rezerwa netto na podatek odroczony na dzień 31 grudnia 2000 oraz 31 grudnia 1999 roku składa się z następujących pozycji:
31 grudnia
2000 1999
Podatek odroczony - aktywa:
Podatek odroczony od rezerwy na ochronę środowiska 121 133
Premia z tytułu ulgi inwestycyjnej 23 34
Nadwyżka amortyzacji księgowej nad dopuszczoną przez przepisy podatkowe
19
37
Niezrealizowane ujemne różnice kursowe - 12
Koszty nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych 24 27
Pozostałe 24 19
------- -------
211 262
------- -------
Rezerwa na podatek odroczony:
Ulga inwestycyjna (343) (343)
Kapitalizacja kosztów pożyczek i kredytów (113) (105)
Niezrealizowane dodatnie różnice kursowe (19) -
------- -------
(475) (448)
------- -------
Podatek odroczony - rezerwy, netto (264) (186)
==== ====
Ze względu na to, że spółki Grupy są odrębnymi podatnikami, podatek odroczony - aktywa oraz rezerwa na podatek odroczony muszą być obliczone indywidualnie w poszczególnych spółkach. W rezultacie, skonsolidowane bilanse prezentują podatek odroczony - aktywa w wysokości 18 oraz 22 milionów złotych oraz rezerwę na podatek odroczony w wysokości 282 oraz 208 milionów złotych odpowiednio na 31 grudnia 2000 i 31 grudnia 1999 roku.
Według polskiego prawa podatkowego podatnicy mogą zmniejszyć dochód podlegający opodatkowaniu o kwotę spełniających kryteria wydatków inwestycyjnych poniesionych w danym roku podatkowym (ulga inwestycyjna). Dochód podlegający opodatkowaniu może być dodatkowo obniżony w roku następnym o 50% kwoty ulgi z ubiegłego roku (premia inwestycyjna).
Zarówno ulga inwestycyjna jak i premia inwestycyjna podlegają limitom określonym w Ustawie z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie wykorzystane kwoty odliczeń z powodu zbyt niskiej podstawy opodatkowania nie mogą być przenoszone na następne lata.
Z powodu ostatnich zmian w przepisach o podatku dochodowym powyższe ulgi podatkowe są osiągalne w roku 2000 tylko w przypadku kontynuowania przedsięwzięć inwestycyjnych rozpoczętych w poprzednich latach. W każdym innym przypadku skorzystanie z ulgi nie jest możliwe.
25. Leasing operacyjny
Umowy leasingowe i o podobnym charakterze dotyczą głównie budynków, sprzętu komputerowego i samochodów. Koszty leasingu w latach zakończonych 31 grudnia 2000 oraz 31 grudnia 1999 roku wyniosły odpowiednio 13 oraz 12 milionów złotych.
Przyszłe minimalne płatności z tytułu zawartych nierozwiązywalnych umów leasingu operacyjnego na okres powyżej jednego roku na dzień 31 grudnia 2000 roku przedstawiały się następująco:
31 grudnia 2000
2001 12
2002 8
2003 6
2004 3
2005 i później 5
-------
Razem minimalne płatności z tytułu u
