Jakie znaczenie dla zarządzania sobą ma Twój rytm intelektualny? To bardzo istotna sprawa dla lepszej efektywności.
Sprawność psychofizyczna każdego człowieka podlega określonym wahaniom zgodnym z jego rytmem dobowym. Możemy wyróżnić dwa typy osób:
• ludzie o wczesnym rytmie — „skowronki”, dla których korzystniejsze jest wczesne rozpoczynanie dnia i dość wczesne kończenie zajęć;
• ludzie o późnym rytmie — „sowy”, wolą późno kłaść się spać i mają trudności z porannym wstawaniem, lepiej pracuje im się wieczorem.
Znamy dziewczynę, która przychodziła do pracy z torbami zakupów zrobionych w drodze do pracy. Następnie zaczynała opowiadać, co rano ugotowała na obiad… była 7:30, a ona miała za sobą połowę czynności, które większość osób robi po południu. Dla każdej sowy to niebywałe ☺, ale ona była i jest prawdziwym skowronkiem. Kiedy sowy wieczorem czytają, piszą, oglądają, ona już śpi kamiennym snem.
Wybieraj właściwy moment. Twój umysł nie pracuje tak samo wydajnie przez całą dobę. Jest pewna prawidłowość w wydajności naszego organizmu. Nie dotyczy to jednak wszystkich. Każdy z nas jest inny i ma inne samopoczucie o różnych porach. Jeżeli dobrze znasz siebie i wiesz, w jakich godzinach i w jakich sytuacjach czujesz się bardziej lub mniej wydajny, dostosuj do tego swoje działania.
Przyjmuje się, że:
• 9:00 – 12:00 — mamy najwyższą wydajność;
• 15:00 – 17:00 — po wypoczynku (!) optymalna wydajność;
• 13:00 – 14:00 — nasza wydajność jest najniższa;
• 20 minut po posiłku — nasza koncentracja jest obniżona.
Przesuwaj najważniejsze zadania na godziny, w których czujesz się najlepiej, a będzie Ci się pracować lżej niż do tej pory. Tim Hindle tak pisze o dostosowaniu zadań do biorytmu: „Wykonywanie najtrudniejszych zadań planuj zawsze w czasie. Kiedy Twoje biorytmy — fizyczny i intelektualny — sięgają zenitu. Jeżeli jesteś typem rannego ptaszka, wykonuj swoje zadania typu A z samego rana. Jeżeli zaś wstawanie z łóżka o 9 rano stanowi dla ciebie poważny problem, czynnościami z grupy A zajmuj się dopiero około 12 lub wczesnym popołudniem. (…)
Twoja wydajność pracy jest zróżnicowana w zależności od tego, czy czujesz przypływ energii, czy też znużenie i zmęczenie. Musisz poznać cykl psychiczny i fizyczny, któremu podlega Twoje ciało każdego dnia. Dzięki temu będziesz mógł właściwie określić swoje priorytety i zaplanować pracę w sposób efektywny. Przez kilka dni pracy zwracaj uwagę na to, w jakich godzinach odczuwasz największe zmęczenie i znużenie, skrupulatnie notując wykonywane wówczas czynności. Jeżeli musisz zajmować się trudnymi sprawami pomimo zmęczenia, twoja praca na pewno nie jest dość efektywna. Na przyszłość postaraj się zaplanować wykonywanie prostych czynności z grupy C dokładnie w okresach spadku energii. Ponieważ biorytmy poszczególnych osób mogą się znacznie różnić, wiele firm wprowadziło nienormowany czas pracy. Pozwala to pracownikom organizować swój dzień pracy, dzięki czemu mogą wykorzystać czas bardziej efektywnie”.
Stwórz swój wykres wydajności. Może Ci to zająć kilka dni.
Oznacz na wykresie — każdego dnia innym kolorem — jaka jest Twoja wydajność. Po tym czasie, jeżeli zauważysz powtarzalność swojego rytmu, możesz być pewien, w jakich godzinach wykonywać najważniejsze zadania, a które zostawić na czas spadku wydajności.
Zasada złotej godziny
Rytm dobowy to jedno, a Twój rytm biologiczny to drugie. Poniżej (ramka 42.1) znajdziesz pomysł na to, jak wyregulować biologiczny zegar, aby chodził zgodnie z realizacją Twoich pasji, planów i marzeń.
Ramka 42.1. Zasada złotej godziny według prof. Henryka Bienioka
Bardzo wiele osób spełnionych w życiu twierdzi, że człowiek, który nie wstaje rano przed wschodem słońca, nigdy sukcesu nie osiągnie. Dlatego jeśli chcesz zostać człowiekiem sukcesu, zastosuj zasadę złotej godziny, czyli wstawaj rano o jedną albo i o dwie godziny wcześniej niż zwykle, aby przeznaczyć ten czas na robienie tego, co jest sednem twojego życia. Jeśli tego nie zrobisz, to po przyjściu z pracy będziesz tak zmęczony, że nie uda ci się już zrobić niczego wielkiego i pożytecznego.
Wstyd się przyznać (?), że wstaję z łóżka zawsze (nawet w niedziele i święta) o godzinie 5.00 i to, co zrobię w tym czasie (piszę książki, a napisałem ich już 42 plus 450 innych publikacji), to jest mój sposób na sukces. Po przyjściu z pracy jestem tak zmęczony, że nie byłbym w stanie już niczego pożytecznego zrobić. Muszę jednak podkreślić, że taka praca wcale mnie nie męczy, czyli nie jest pracoholizmem, ale rodzajem przygody intelektualnej dającej radość i poczucie spełnienia.
Źródło: [Bieniok 2016, s. 188]
Musimy przyznać, że w całej rozciągłości podzielamy pogląd prof. Bienioka. Z naszej dwójki autorskiej zasadzie złotej godziny szczególnie hołduje Olek, który uwielbia wręcz wstawać wcześnie rano, aby jeszcze zanim domownicy przetrą oczy i wyskoczą z łóżek do szkoły i pracy, móc trochę czasu poświęcić na przyjemności, czyli pisanie kolejnych książek. Spróbuj i Ty! I zobacz, jak wiele satysfakcji i spełnienia może dać ta dodatkowa godzina z rana poświęcona na Twoje hobby, pasje czy po prostu medytację lub uprawianie ulubionego sportu.
A jak zwiększyć swoją energię, żeby wystarczyło nam sił na wszystkie zajęcia? Zobacz w ramce poniżej (ramka 42.2).
Ramka 42.2. Jak zwiększyć energię?
Modyfikacja cyklu czasowego
Choć nie można zmienić swojego osobistego cyklu czasowego, tymczasowo można posługiwać się „zastępczymi pobudzaczami”. Oto lista rzeczy, które mogą zwiększyć twoją energię:
• cukier (działa krótko);
• wolno uwalniające się węglowodany, jak brązowy ryż (podniesie poziom twojej energii na wiele godzin);
• kofeina;
• alkohol (małe ilości wpływają na nastrój — pozytywnie lub negatywnie. Duże ilości wysysają energię i osłabiają zdolność oceny sytuacji. Zauważ, że w wielu miejscach pracy alkohol jest absolutnie zakazany);
• woda (kiedy mózg odwadnia się, pracuje dużo mniej wydajnie, a procesy myślowe spowalniają się na długo przed tym, zanim poczujesz zmęczenie lub ból głowy);
• czekolada (stanowi połączenie trzech skutecznych składników: kakao — legalnej substancji psychoaktywnej, tłuszczów — które powodują dobre samopoczucie oraz cukru — który podnosi poziom energii);
• świeże powietrze;
• wstanie z miejsca i odrobina ruchu;
• głęboki oddech.
Źródło: [Clayton 2011, s. 166]
Jest jeszcze coś ważnego, co ma wpływ na Twoje samopoczucie i Twoją energię — witamina D! Zobacz w ramce poniżej (ramka 42.3), dlaczego jest Ci potrzebna.
Ramka 42.3. Witamina D
Czy kontrolowałeś kiedyś poziom witaminy D? Jeżeli nie, warto zrobić sobie badanie krwi. Eksperymenty prowadzone w ostatnich latach potwierdzają, że osoby z niedoborem witaminy D są dwukrotnie bardziej narażone na wystąpienie stanów depresyjnych i ogólnego zniechęcenia. Dlaczego tak się dzieje? Prawdopodobną przyczyną jest wpływ witaminy D na funkcjonowanie neuroprzekaźników, czyli związków chemicznych odpowiadających za prawidłową pracę mózgu. Bardzo możliwe, że to właśnie przez niedobór witaminy D w czasie jesienno-zimowym, kiedy dostarczamy naszemu organizmowi mniej światła słonecznego, jesteśmy zdemotywowani i stajemy się zrzędliwi.
Najprostszy sposób na utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy D to regularny kontakt ze słońcem, bowiem ponad 80% tej witaminy człowiek wytwarza dzięki kontaktowi skóry z promieniami UV. Warto więc jak najczęściej wychodzić na dwór.
Niestety, pod szerokością geograficzną, pod którą leży Polska, kąt padania promieni słonecznych w miesiącach jesienno-zimowych jest często zbyt mały i badania epidemiologiczne wykazują, że u większości dorosłych stężenie witaminy D nie osiąga pożądanego poziomu. Rozwiązanie? Uzupełnienie niedoborów suplementem diety przepisanym przez lekarza.
Źródło: [Capiga 2015, s. 156]
Artykuł stanowi fragment książki pt. „CZASOLOGIA, czyli jak efektywnie zarządzać sobą i zespołem na drodze do sukcesu” Dra Aleksandra Binsztoka i Małgorzaty Niski (Onepress, 2017).
