Stanowisko Zarządu Eko Export S.A. odnoszące się do podstawy odmowy wydania wniosku
z badania wyrażonej w sprawozdaniach niezależnego biegłego rewidenta z badania
skonsolidowanego sprawozdania finansowego za 2023 rok
Podstawy
Stanowisko Zarządu Eko Export S.A. („Emitent”, „Spółka”) odnoszące się do wyrażonej przez
firmę audytorską w sprawozdaniu z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego
obejmującego okres od 1 stycznia 2023 do 31 grudnia 2023 Grupy Kapitałowej Eko Export
S.A. odmowy sformułowania wniosków z badania przedmiotowego sprawozdania
finansowego, zawierające również:
a) Wskazanie wpływu, w ujęciu ilościowym i jakościowym, przedmiotu zastrzeżenia,
odmowy wyrażenia wniosku w sprawozdaniu z badania, na skonsolidowane
sprawozdanie finansowe, w tym na wyniki oraz inne dane finansowe, z
przedstawieniem w każdym przypadku istotności,
b) przedstawienie podjętych lub planowanych przez emitenta działań w związku z
zaistniałą sytuacją (§ 68 ust. 1 pkt 7 oraz § 69 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa
niebędącego państwem członkowskim [Dz. U. 2018 poz. 757]).
Raport
Sprawozdanie z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego obejmującego okres
od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. Eko Export S.A. przeprowadzonego przez
niezależnego biegłego rewidenta Marcin Grzywacz Audyt Doradztwo Szkolenia z siedziba w
Wólce Kozodawskiej ("Biegły Rewident”) zawiera odmowę sformułowania wniosku z badania
wymienionego sprawozdania finansowego.
Biegły Rewident jako uzasadnienie odmowy sformułowania wniosku z badania
wymienionego sprawozdania finansowego podał:
„[A] Jednostka zależna Eko Sphere KZ z siedzibą w Kazachstanie, ujęta w konsolidacji metodą
pełną, posiada majątek trwały, który w poprzednich okresach sprawozdawczych stanowił
istotną część skonsolidowanej sumy bilansowej (nawet ponad 50%).
Majątek ten został wyceniony na koniec roku 2022 przez rzeczoznawcę majątkowego w
Kazachstanie. Wycena tego majątku, która przygotowana została w lokalnej walucie „Tenge”
po przeliczeniu na polskie złote kursem średnim NBP obowiązującym na dzień 31 grudnia
2022 r. wykazuje kwotę ok. 34,2 mln zł. Wycena rzeczoznawcy nie była aktualizowana na
koniec roku 2023. Naszym zdaniem wartość wynikająca z powyższej wyceny rzeczoznawcy
majątkowego może nie być właściwa. Wynika to z faktu, iż rzeczoznawca przygotował
powyższą wycenę bazując w odniesieniu do większości wycenianych aktywów na metodzie
kosztowej („odtworzeniowej”) natomiast w naszej ocenie metoda ta nie jest właściwa do
wyceny powyższych aktywów ponieważ nie uwzględnia ona dyskonta, które wystąpiłoby w
przypadku transakcji sprzedaży wynikającego chociażby z lokalizacji tych aktywów, faktu iż
fabryka prowadzi działalność w istotnie ograniczonym zakresie oraz faktu, iż część urządzeń
stanowią specjalistyczne urządzenia, co może ograniczać możliwości zawarcia transakcji
sprzedaży. W naszej ocenie wycena aktywów zlokalizowanych w Kazachstanie powinna być
przygotowana inną metodą, która umożliwi odniesienie się do rynkowych cen ustalanych w
transakcjach sprzedaży.
Istotne jest również to, iż wycena rzeczoznawcy majątkowego przygotowana metodą
kosztową bazuje na początkowym koszcie wytworzenia tych aktywów ujętym w księgach Eko
Sphere KZ. Koszt ten natomiast jest znacznie wyższy niż wartość majątku ujęta w konsolidacji
ponieważ w księgach jednostki zależnej jako element wartości początkowej tych środków
trwałych ujęte zostały również odsetki od finansowania uzyskanego od jednostki
dominującej na ich budowę/zakup. Odsetki te zostały wyeliminowane w procesie
konsolidacji z wartości początkowej aktywów w wysokości ok 11,3 mln zł. Tym samym z
punktu widzenia danych skonsolidowanych przygotowana wycena aktywów bazująca na
metodzie kosztowej (nawet w przypadku gdyby uznać tą metodą za poprawną) powinna w
naszej ocenie bazować na początkowym koszcie wytworzenia tych aktywów ujętym w
księgach Eko Sphere KZ skorygowanym o skapitalizowane w księgach jednostki zależnej
odsetki od pożyczek otrzymanych.
W związku z powyższym Zarząd jednostki dominującej zdecydował, aby na koniec roku 2022
oraz na koniec roku 2023 dla potrzeb konsolidacji objąć odpisem aktualizującym 100%
wartości majątku trwałego będącego w posiadaniu jednostki zależnej Eko Sphere KZ. Skutki
rozpoznanego odpisu obciążyły skonsolidowany wynik finansowy za rok 2022.
W naszej ocenie wycena tego majątku przygotowana przez rzeczoznawcę majątkowego
zatrudnionego w Kazachstanie jest wątpliwa i obarczona dużym ryzykiem z uwagi na
specyfikę tych aktywów, ich lokalizację oraz brak realnej możliwości sprzedaży. Jednak na
podstawie wykonanych procedur nie jesteśmy w stanie potwierdzić, iż zasadnym było
rozpoznanie 100% odpisu aktualizującego te aktywa. W związku z powyższym nie jesteśmy w
stanie potwierdzić, iż nie byłyby konieczne korekty rozpoznanych odpisów aktualizujących
powyższych aktywów w przypadku przeprowadzenia przez Zarząd bardziej szczegółowej
analizy ich wartości oraz możliwości sprzedaży.
W efekcie powyższego na dzień 31 grudnia 2023 r. oraz na dzień 31 grudnia 2022 r. nie
jesteśmy się w stanie wypowiedzieć, na temat poprawności ujętych w księgach
rachunkowych wycen powyższych rzeczowych aktywów trwałych będących w posiadaniu
Grupy w Kazachstanie. Tym samym nie jesteśmy się w stanie wypowiedzieć, czy Grupa
powinna skorygować odpisy aktualizujące w odniesieniu do tych aktywów trwałych.
[B] Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej sporządzone na dzień 31 grudnia
2023 roku prezentuje:
▪ aktywa z tytułu podatku odroczonego w kwocie 770 tys. zł (aktywa te wynosiły na
dzień 31 grudnia 2022 r. 335 tys. zł).
▪ zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego w kwocie 1 666 tys. zł
(zobowiązania te wynosiły na dzień 31 grudnia 2022 r. 1 663 tys. zł).
W ramach procedur rewizyjnych nie uzyskaliśmy kalkulacji aktywów i zobowiązań z tytułu
podatku odroczonego ujawnionego w danych wejściowych do konsolidacji i pochodzącego z
jednostki zależnej sporządzonych na dzień 31 grudnia 2023 r. oraz na dzień 31 grudnia 2022
r., które byłyby zgodne z księgami spółki zależnej Eko Sphere KZ. W związku z powyższym na
podstawie przeprowadzonych procedur nie byliśmy w stanie zweryfikować poprawności
naliczonego podatku odroczonego ujętego w badanym skonsolidowanym sprawozdaniu
finansowym Grupy wg stanu na 31 grudnia 2023 r. oraz 31 grudnia 2022 r.
Ponadto rozpoznane aktywo z tytułu podatku odroczonego pochodzi z ksiąg rachunkowych
jednostki dominującej. Eko Export S.A. nie przygotowała jednak testów na utratę wartości
rozpoznanego aktywa z tytułu podatku odroczonego, które to testy wskazywałyby możliwość
wykorzystania rozpoznanego aktywa w najbliższym czasie. Natomiast aktualne wyniki oraz
sytuacja finansowa tej Jednostki nie daje w naszej ocenie podstawy do założenia, że Eko
Export S.A. będzie w stanie wykorzystać rozpoznane aktywo z tytułu podatku odroczonego.
W związku z brakiem testów uwiarygadniających możliwość wykorzystania rozpoznanego
aktywa z tytułu podatku odroczonego, nie jesteśmy się w stanie wypowiedzieć czy
rozpoznane aktywo nie wymagałoby rozpoznania odpisów aktualizujących według stanu na
dzień 31 grudnia 2023 r. oraz 31 grudnia 2022 r.
[C] W skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej sporządzonym na dzień 31
grudnia 2023 r. Grupa wykazuje zapasy w kwocie 9 893 tys. zł, na który głównie składa się
mikrosfera zakupiona w okresach wcześniejszych – ponad 95% posiadanej mikrosfery.
Mikrosfera ta jest głównie w magazynach Jednostki dominującej zlokalizowanych w Bielsku-
Białej.
Podczas realizacji badania zwróciliśmy uwagę, iż od stycznia 2023 r. Jednostka dominująca
nabywa mikrosferę od nowego dostawcy. Naszą uwagę zwróciło również to, iż sprzedawana
w roku 2023 jest głównie właśnie mikrosfera nabywana od nowego dostawcy od stycznia
2023 r. W roku 2023 r. Jednostka dominująca sprzedała jedynie kilkadziesiąt ton mikrosfery
nabytej w latach poprzednich. W związku z powyższym omówiliśmy z Zarządem Jednostki
dominującej powyższą sytuację w celu ustalenia, czy mikrosfera składowana na zapasie i
nabyta w latach poprzednich jest mikrosferą pełnowartościową i nie utraciła swoich
właściwości.
Zarząd Jednostki dominującej wyjaśnił nam, iż mikrosfera jest produktem naturalnym
używanym do coraz bardziej innowacyjnych zastosowań to wraz z wzrostem cen sprzedaży
rosną też parametry jakościowe oczekiwane przez klientów. Proces ten w ostatnich latach
ulegał gwałtownemu przyspieszeniu. W efekcie Zarząd Jednostki dominującej potwierdził, iż
parametry większości posiadanej przez Jednostkę dominującą mikrosfery, która została
nabyta w latach poprzednich, uniemożliwiają aktualnie jej sprzedaż jako samodzielny
pełnowartościowy produkt. Natomiast mikrosfera ta może być stosowana jako dodatek w
niewielkich ilościach do pełnowartościowych mikrosfer, bez istotnego wpływu na ogólną
jakość produktu końcowego dostarczanego do Klienta.
Ponadto Zarząd Jednostki dominującej wyjaśnił, iż nie we wszystkich branżach wymagane są
rygorystyczne normy jakościowe dla stosowanej mikrosfery. W niektórych branżach kolor
produktu, obecność bakterii czy też zawartość soli nie mają aż takiego znaczenia i w takich
branżach możliwy jest dodatek mikrosfery o niższych parametrach nawet w ilości 30 - 40%
wagi ostatecznego produktu.
Mała rotacja mikrosfery nabytej w latach wcześniejszych jest aktualnie skutkiem bardzo
niskiego wolumenu sprzedaży, który ma obecnie miejsce. Spadek sprzedaży w roku 2023 w
stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego wyniósł ok. 62%. Jednak nie zmienia to
faktu, iż Jednostka dominująca nie posiada procedur ukierunkowanych na ocenę
potencjalnej utraty wartości posiadanej mikrosfery i w efekcie Jednostka dominująca nie
dokonuje takiej oceny. Jednostka dominująca i Grupa nie posiadają również polityki
tworzenia, w takich przypadkach, odpisów aktualizujących wartość posiadanej mikrosfery.
W ramach analizy zdarzeń po dniu bilansowym zweryfikowaliśmy, iż w roku 2024 sprzedaż
mikrosfery nabytej w latach wcześniejszych nie uległa znaczącym zmianom. Sprzedaż ta
nadal następuje w formie domieszek do aktualnie nabywanej mikrosfery przy zachowaniu
parametrów jakościowych wymaganych przez odbiorców. Na tej sprzedaży Jednostka
dominująca według uzyskanych informacji generuje dodatnią marżę.
Na podstawie przeprowadzonych rozmów z Zarządem Jednostki dominującej stwierdziliśmy,
iż ryzyko wyceny dotyczące mikrosfery będącej w posiadaniu jednostki zależnej wg stanu na
dzień 31 grudnia 2023 r. jest analogiczne jak w przypadku mikrosfery będącej e posiadaniu
Jednostki dominującej.
W związku z nieprzygotowywaniem przez Grupę analizy utraty wartości posiadanej
mikrosfery, brakiem odpowiedniej wdrożonej polityki rachunkowej w zakresie
rozpoznawania takich odpisów w omawianej sytuacji oraz w związku z niewielką rotacją tej
mikrosfery nabytej w latach wcześniejszych, nie jesteśmy się w stanie wypowiedzieć, czy
zapas mikrosfery przedstawiony przez Grupę w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji
finansowej na dzień 31 grudnia 2023 r. nie wymaga odpisów aktualizujących. Nie jesteśmy
się również w stanie upewnić w zakresie powyższego przy wykorzystaniu alternatywnych
procedur rewizyjnych.
Sprawozdanie z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy za okres
porównawczy tj. 31 grudnia 2022 r. zawierało analogiczne zastrzeżenie.
[D] Ustalając skonsolidowane dane finansowe na dzień 31 grudnia 2023 r. Zarząd Jednostki
dominującej przygotował arkusz konsolidacyjny. Po analizie danych wejściowych oraz
wyłączeń konsolidacyjnych doszliśmy do wniosku, iż księgi rachunkowe jednostki zależnej nie
są wiarygodne. Brak wiarygodności w naszej ocenie wynika z ujęcia w księgach jednostki
zależnej w trakcie badanego roku istotnych transakcji, które zostały nam wyjaśnione jako
„omyłkowe księgowania”, a następnie zostały wyksięgowane. Ponadto zauważyliśmy, iż
księgi rachunkowe jednostki zależnej nie są poprawnie i na bieżąco prowadzone co przejawia
się w braku niektórych księgowań, które powinny być standardowo wykonywane przy
zamknięciu okresu sprawozdawczego (np. wyceny otwartych pozycji walutowych).
Zauważyliśmy też, iż sporządzając arkusz konsolidacyjny nie wszystkie rozrachunki i
transakcje w ramach Grupy uzgadniały się ze sobą, w efekcie czego rozbieżności powstałe w
wyniku ujęcia korekt konsolidacyjnych zostały odniesione w konsolidacji na kapitał własny.
Ponieważ nie uzyskaliśmy informacji które pozwoliłyby nam na wiarygodną weryfikację
przyczyn powstawania tych rozbieżności, nie byliśmy w stanie upewnić się co do
poprawności ujęcia tych rozbieżności.
W związku z powyższym przedyskutowaliśmy z Zarządem Jednostki dominującej z czego
wynikają problemy z danymi uzyskiwanymi z Jednostki zależnej i uzyskaliśmy informację, iż
powodem jest aktualnie ograniczone zaangażowanie osób prowadzących księgowość
jednostki zależnej.
W związku z powyższym w naszej ocenie przygotowany arkusz konsolidacyjnych nie jest
wiarygodny, a uzyskane dokumenty i wyjaśnienia nie pozwalają nam na potwierdzenie kwot
ujętych w arkuszu konsolidacyjnym oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
sporządzonym przez Grupę na dzień 31 grudnia 2023 r.
Stanowisko Zarządu Spółki:
Wskazane przez Biegłego Rewidenta przyczyny uzasadniające odmowę wydania wniosku z
badania sprawozdania finansowego związane są z ogólną sytuacją finansową Spółki. W
ocenie Zarządu jednak, przedmiotowa odmowa nie wpływa w żaden sposób na
sprawozdania finansowe oraz informacje zawarte w sprawozdaniu są zgodne z przepisami
prawa.
W związku z zaistniałą sytuacją Zarząd podejmuje oraz planuje podjąć następujące działania:
1) Zarząd jednostki dominującej uważa, iż wartość wynikająca z powyższej wyceny
rzeczoznawcy majątkowego była właściwa. Rzeczoznawca przygotował powyższą
wycenę bazując w odniesieniu do zdecydowanej większości wycenianych aktywów na
metodzie kosztowej („odtworzeniowej”). Natomiast w naszej ocenie metoda ta jest
właściwą do wyceny aktywów stanowiących zabezpieczenie zaangażowania Spółki w
Eko Sphere KZ ponieważ ze względu na brak możliwości wykonania wyceny metodą
wyceny rynkowej cen uzyskanych na podstawie dokonanych transakcji podobnych
obiektów (zakładów przeróbki mikrosfer w Kazachstanie oraz Bliskim i Daleki
Wschodzie). Wybrana metoda wyceny odzwierciedla aktualne koszty budowy
zakładu produkcyjnego w danym miejscu i z określoną technologią oraz zdolnościami
produkcyjnymi. W naszej ocenie wykonana wycena aktywów zlokalizowanych w
Kazachstanie odzwierciedla w pełni wartość pozyskania podobnego obiektu. W celu
weryfikacji ponowna wycena jest planowana do wykonania na dzień 31 grudnia 2024
roku.
2) Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej sporządzone na dzień
31 grudnia 2023 roku prezentuje między innymi aktywa z tytułu podatku
odroczonego w kwocie 770 tys. zł oraz rezerwę z tytułu odroczonego podatku
dochodowego w kwocie 1 666 tys. zł. (na dzień 31 grudnia 2022 r. aktywa te wynosiły
335 tys. zł a zobowiązania 1 663 tys. zł). Zarząd jednostki dominującej uważa, że w
miarę poprawy sytuacji gospodarczej i zmniejszenia skutków pandemii oraz wojny w
Ukrainie na światowe rynki, sytuacja finansowa Grupy ulegnie poprawie, co umożliwi
wykorzystanie aktywów z tytułu podatku dochodowego. Zarząd jednostki
dominującej planuje przeprowadzenie na koniec 2024 roku analizy w zakresie
możliwości wykorzystania tego aktywa, które pozwoli upewnić się, iż wycena tych
aktywów nie zawiera istotnego zniekształcenia.
3) Zarząd jednostki dominującej potwierdza, iż parametry większości posiadanej przez
Grupę mikrosfery, która została nabyta w latach poprzednich, uniemożliwiają
aktualnie jej sprzedaż jako samodzielny pełnowartościowy produkt. Natomiast
mikrosfera ta może być stosowana jako dodatek w niewielkich ilościach do
pełnowartościowych mikrosfer, bez istotnego wpływu na ogólną jakość produktu
końcowego dostarczanego do Klienta.
Ponadto Zarząd jednostki dominującej informuje, iż nie we wszystkich branżach
wymagane są rygorystyczne normy jakościowe dla stosowanej mikrosfery. W
niektórych branżach kolor produktu, obecność bakterii czy też zawartość soli nie mają
aż takiego znaczenia i w takich branżach możliwy jest dodatek mikrosfery o niższych
parametrach nawet w ilości 30 - 40% wagi ostatecznego produktu.
W związku z powyższym, Zarząd jednostki dominującej planuje w pełni wykorzystanie
posiadanych stanów magazynowych w ramach stopniowego zwiększania przychodów
ze sprzedaży. Zwiększanie ilości sprzedaży mikrosfery spowoduje możliwość
przyspieszenia zmniejszenia aktualnie posiadanych stanów magazynowych w ramach
stosowania jej jako dodatek do pełnowartościowych mikrosfer.
4) Zarząd jednostki dominującej napotkał na poważne trudności związane z odejściem
pracowników z działu księgowego oraz z niedotrzymaniem zobowiązań przez nową
firmę księgową w Kazachstanie, z którą nawiązano współpracę w 2023 roku.
Przyczyną tych trudności było ograniczone zaangażowanie osób odpowiedzialnych za
prowadzenie księgowości w jednostce zależnej. To zdecydowanie istotny problem,
który wymagał natychmiastowej uwagi i rozwiązania. Na dzień dzisiejszy spółka
zależna ponownie nawiązała współpracę z główna księgową, która w poprzednich
latach prowadziła księgi rachunkowe ESKZ. Zarząd uważa, że aktualnie spółka zależna
będzie w stanie zapewnić niezbędną rzetelność i profesjonalizm w prowadzeniu ksiąg
jednostki zależnej.
Jacek Dziedzic – Prezes Zarządu
