(fot. TippaPatt / Shutterstock)
Atrakcyjna cena, szeroka oferta i dostępność towarów, których nie można kupić w Polsce to główne powody skłaniające nas do zagranicznych zakupów w internecie. Co prawda zagraniczne platformy zakupowe oferują coraz wygodniejsze formy płatności, jak Revolut, Skrill, Wise, czy tradycyjne PayPal czy Google Pay, ale zdarza się, że jedynym sposobem na opłacenie zamówienia jest standardowy przelew zagraniczny na międzynarodowy numer rachunku bankowego.
Jednak przy transakcjach internetowych tego typu należy uzupełnić zlecenie przelewu o dodatkowe dane. I tu wśród części kupujących mogą pojawić się wątpliwości i dodatkowe pytania. Czy przekazywanie środków finansowych na międzynarodowy numer rachunku bankowego to faktycznie powinno budzić nasze obawy?
Czym różni się krajowy przelew w złotówkach od przelewu zagranicznego?
Wykonanie zwykłego przelewu, realizowanego w obrębie danego kraju, jest bardzo łatwe i szybkie. Standardowe przelewy krajowe w bankowości elektronicznej są też niemal zawsze darmowe. Wszystko, co musimy zrobić, to podać dane odbiorcy (imię i nazwisko plus opcjonalnie adres) i jego numer konta bankowego.
Nieco inaczej ta sytuacja prezentuje się, gdy musimy wykonać zagraniczny przelew SWIFT zlecany na międzynarodowy numer rachunku bankowego. Droga środków jest w takim wariancie bardziej skomplikowana, ponieważ nie prowadzi ona wprost z banku A do banku B. W całej operacji biorą udział także banki pośredniczące.
Aby fundusze mogły trafić na docelowe konto, muszą być prawidłowo przekierowane. W tym celu stosuje się numer IBAN oraz BIC, nazywany również kodem SWIFT. Dzięki nim transakcja przebiegnie pomyślnie. Wbrew pozorom korzystanie z przelewów zagranicznych nie wiąże się z dodatkowymi problemami, a weryfikacja numeru IBAN nie powinna być kłopotliwa.
Numer IBAN (International Bank Account Number) – czym jest?
Numer IBAN, czyli z angielskiego International Bank Account Number, to po prostu międzynarodowy numer rachunku bankowego. Chociaż brzmi to enigmatycznie, w rzeczywistości oznacza to numer naszego konta osobistego rozszerzonego o kombinację liter pozwalających określić kraj, z którego pochodzi rachunek bankowy.
Międzynarodowy numer rachunku bankowego IBAN składa się zawsze z dwóch liter poprzedzających ciąg cyfr będących numerem konta (w niektórych krajach podstawowy numer rachunku bankowego może zawierać też litery). Dzięki temu mamy możliwość przelewania środków na zagraniczne konta oraz na przyjmowanie transferów z zagranicznych banków na swoje konto bankowe.
Jak wygląda numer IBAN w polskich bankach?
NRB - numer rachunku bankowego w polskich bankach składa się zawsze z 26 cyfr. Zamiana na numer IBAN polega wyłącznie na dołożeniu dwuliterowego oznaczenia na początek rachunku. W przypadku Polski będzie to zawsze „PL". Długość kodu opisującego kraj beneficjenta przelewu jest taka sama we wszystkich państwach korzystających z systemu IBAN, co ujednolica działanie przelewów międzynarodowych. Długość numeru IBAN w polskich bankach to zawsze 28 znaków.
Czym jest format KK AAAA AAAA BBBBBBBBBBBBBBBB?
Na pierwszy rzut oka numer rachunku bankowego to ciąg niepowiązanych ze sobą cyfr. Wbrew pierwszemu wrażeniu, każda jego część spełnia określone funkcje np. identyfikujące bank beneficjenta przelewu. W celu lepszego zobrazowania funkcji, jakie pełnią poszczególne elementy, posłużymy się przykładem polskiego numeru konta.
Numer konta prezentowany jest w jednym ciągu, ale w formularzach papierowych najczęściej numer ten dzieli się na 1 dwucyfrowy i 12 czterocyfrowych bloków. Zwiększa to czytelność i ogranicza ryzyko popełnienia błędu.
Rozkładając powyższy ciąg na czynniki pierwsze otrzymujemy:
KK - to dwie cyfry składające się na liczbę (sumę) kontrolną, która generowania jest na podstawie pozostałych cyfr rachunku. Element ten pełni rolę kontrolną pozwalającą zweryfikować, czy numer rachunku klienta jest poprawny.
-
AAAAAAAA (lub AAAA AAAA) - to składający się z 8 cyfr numer rozliczeniowy pozwalający sprawdzić, do którego banku trafi przelew. Instytucję finansową identyfikują cztery pierwsze znaki ciągu. Kolejne 3 cyfry opisują konkretny oddział. Ostatnia cyfra pełni funkcję kontrolną dla tylko dla numeru rozliczeniowego.
-
BBBBBBBBBBBBBBBB (lub BBBB BBBB BBBB BBBB) - to złożony z 16 cyfr indywidualny numer przypisany do konkretnego klienta banku.
Jak zbudowany jest Podstawowy Numer Rachunku Bankowego?
Analizując konstrukcję numeru konta, także zgodnego ze standardem IBAN, wyróżnić można Podstawowy Numer Rachunku Bankowego tzw. BBAN (Basic Bank Account Number), czyli popularny numer konta bankowego. Jego maksymalna długość to 30 znaków — część z nich musi odpowiadać za identyfikację instytucji finansowej.
Polski numer BBAN składa się z numeru rozliczeniowego (8 cyfr) i indywidualnego numeru klienta (16 cyfr). W uproszczeniu polski BBAN to numer rachunku klienta po usunięciu liczby (sumy) kontrolnej i wygląda tak:
AAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB (lub AAAA AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Numer rozliczeniowy banku — kiedy może się przydać?
Weźmy pod lupę cztery pierwsze znaki (3 do 6 cyfry) rachunku, które służą identyfikacji banku w rejestrze IBAN. Każda instytucja finansowa posługuje się unikalnym numerem. Dzięki temu można szybko sprawdzić, który bank prowadzi konkretne konto. Identyfikatory najbardziej popularnych banków działających na polskim rynku przedstawiamy w poniższej tabeli..
Gdzie przyda się numer IBAN?
Przelewy w formacie IBAN nie są tworem polskiego systemu bankowego i funkcjonują w kilkudziesięciu krajach i terytoriach zależnych. Numer IBAN został utworzony przez Europejski Komitet Standardów Bankowych i jest powszechnym standardem, umożliwiającym dokonywanie przelewów nie tylko w europejskich państwach. Korzystają z niego m.in. Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kostaryka czy Bahrajn.
Numer IBAN - czy wszystkie konta w tym formacie mają taką samą długość?
We wszystkich krajach numer IBAN składa się z dwuliterowego odznaczenia państwa. Nie ma możliwości zamiany kodu kraju — jest on zawsze taki sam. Długość samego rachunku bankowego może być jednak różna Liczba znaków składających się na numer IBAN w wybranych krajach prezentuje się następująco:
- Norwegia - 15
- Belgia - 16
- Dania - 18
- Polska - 28
- Litwa - 20
- Izrael - 23
- Arabia Saudyjska - 24
- Brazylia - 29
- Jordan - 30
- Saint Lucia - 32
Czy poza kodem kraju rachunki w formacie IBAN mogą składać się z liter?
W każdym państwie korzystającym z systemu IBAN numer konta zaczyna się od dwuliterowego kodu identyfikującego kraj i numeru rachunku bankowego złożonego z samych cyfr. Nie oznacza to, że w numerze konta nie może pojawić się więcej liter. Przykładowy numer IBAN w bułgarskim banku to BG80BNBG96611020346587. Odbiorca przelewu na Mauritiusie może używać numeru IBAN takiej postaci - MU43BOMM0101123484798101000MUR.
Samodzielna weryfikacja poprawności numeru IBAN jest możliwa. W tym celu wykorzystujemy kod kraju i sumę kontrolną — to dwie pierwsze cyfry pojawiające się zaraz po oznaczeniu państwa. Jeśli nie mamy czasu na samodzielne sprawdzenie, czy numer IBAN jest poprawny, wystarczy skorzystać z dostępnych w sieci kalkulatorów pozwalających na szybką weryfikację. Posłużmy się przykładem klienta posiadającego konto osobiste w polskim banku. W tym przypadku długość numeru rachunku IBAN wynosić będzie zawsze 28 znaków — dwuliterowe oznaczenie kraju (PL) i 26 cyfr składających się na numer rachunku bankowego. Pamiętajmy, że w zagranicznych systemach bankowych długość numerów może być różna. PLKKAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB Następnie wykonujemy poniższe kroki: Odcinamy 4 pierwsze znaki — to dwuliterowe oznaczenie kraju i dwucyfrowa suma kontrolna. Następnie przenosimy ten element na koniec rachunku. Ciąg znaków będzie wyglądać tak:
AAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBBPLKK Numer IBAN na przykładzie polskiego rachunku bankowego
Sprawdźmy na przykładzie konkretnego NRB, jak wygląda weryfikacja poprawności numeru rachunku w formacie IBAN. Przykładem będzie rachunek bankowy prowadzony przez Raiffeisen Bank Polska. 20175010485717603034041752 Sprowadzamy powyższy NRB do formatu IBAN dodając na początku dwuliterowy kod kraju. Rachunek bankowy powinien wyglądać tak: PL20175010485717603034041752 Ciąg alfanumeryczny powinien składać się z 28 znaków — oznaczenie kraju plus 26 cyfr tworzących NRB. Następnie przenosimy kod kraju i dwie pierwsze cyfry (suma kontrolna) na koniec numeru. 175010485717603034041752PL20 Zmieniamy oznaczenie kraju na postać liczbową. Jak wiemy z poprzedniego rozdziału to 2521 - literze Podpowiada liczba 25, a literze L liczba 21. Otrzymany numer dzielimy przez 97. Jeżeli reszta z dzielenia wynosi 1 to międzynarodowy numer rachunku bankowego IBAN jest poprawny.
Międzynarodowy numer rachunku bankowego używany jest w kilkudziesięciu krajach i regionach zależnych. Numer IBAN (International Bank Account Number) wszędzie tworzony jest za pomocą dwuliterowego kodu kraju, który poprzedza numer konta. Wszystkie kraje, w których wprowadzony jest standard IBAN, wyszczególnione są w rejestrze prowadzonym przez międzynarodowe stowarzyszenie instytucji finansowych SWIFT.Jak zweryfikować poprawność numeru IBAN?
Zmieniamy oznaczenie kraju (PL) na wartość numeryczną. Działa tutaj prosty mechanizm. Każda litera alfabetu ma przypisaną konkretną liczbę. Przykładowo litera A to 10, B to 11, C 13, Z to 35. Rachunek w polskim banku to 2521 - liczba 25 przypisana jest do litery P, a 21 to liczbowy odpowiednik litery L.
AAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB2521KK
Otrzymaną w ten sposób liczbę dzielimy przez 97. Jeśli reszta z działania wynosi 1, to suma kontrolna jest prawidłowa, a co za tym idzie numer rachunku bankowego IBAN też.
1750104857176030340417522120Jak wygląda numer IBAN w innych krajach?
Czy sam numer IBAN wystarczy do wykonania przelewu zagranicznego?
Nie. Podanie numeru konta odbiorcy w formacie IBAN nie wystarczy do skutecznego zasilenia zagranicznego konta. Ważna jest także nazwa beneficjenta przelewu, jego adres oraz kod SWIFT/BIC. Należy też określić, jak będą dzielone koszty przelewu. Do wyboru są trzy opcje:
BEN — wszystkie koszty przeniesione są na odbiorcę. SHA — koszty dzielone są pomiędzy zleceniodawcę i odbiorcę przelewu. OUR — wszystkie koszty pokrywa nadawca.
Najbardziej popularnym wariantem pojawiającym się w przelewach międzynarodowych z opcją OUR. Transfery z podziałem kosztów BEN i SHA realizowane są najczęściej po wcześniejszym uzgodnieniu podziału kosztów pomiędzy stronami transakcji.
Czym jest i do czego służy kod BIC/SWIFT?
Wspomnieliśmy, że do realizacji przelewu zagranicznego oprócz numeru IBAN potrzebny jest także kod SWIFT. Co oznacza ta obco brzmiąca nazwa? SWIFT (skrót od Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, czyli Stowarzyszenia dla światowej międzynarodowej telekomunikacji finansowej).
Chociaż w Polsce znamy go pod taką właśnie nazwą, na całym świecie zdecydowanie częściej można spotkać się z innym skrótem – BIC (Business Identifier Code, wcześniej Bank Identifier Code). Oprócz tego część instytucji określa go mianem SWIFT-BIC, BIC lub SWIFT ID. W rzeczywistości to dokładnie ten sam kod więc samych nazw możemy używać naprzemiennie.
Wprowadzenie kodu SWIFT miało wspomóc obsługę płatności i przełożyć się na uproszczenie systemu przelewów transgranicznych. Rozwiązanie to pozwala bardziej zautomatyzować proces przekazywania środków pomiędzy bankami w różnych krajach, co wpływa zarówno na szybkość realizacji przelewu, jak i na ograniczenie ryzyka popełnienia błędu podczas zlecania płatności.
Podobnie jak w przypadku numeru IBAN również BIC jest w odpowiedni sposób ustandaryzowany. Kod SWIFT składa się z 8 do 11 znaków. Każdy z nich ma swoje znaczenie:
-
pierwsze 4 znaki odpowiadają za identyfikację instytucji,
-
2 kolejne znaki to oznaczenie kraju według normy ISO 3166-1, tej samej, którą wykorzystujemy w numerze IBAN.
-
2 następne to kod lokalizacji banku lub innej instytucji finansowej.
Na końcu umieszcza się (nieobowiązkowo) numer oddziału. XXX reprezentuje centralę.
Gdzie znaleźć kod SWIFT/BIC?
Kod SWIFT są na stałe przypisany do konkretnej instytucji. Szczegółowe informacje w tym obszarze można znaleźć np. na oficjalnych stronach internetowych banków. Poniżej prezentujemy kod SWIFT/BIC w największych polskich bankach:
Jak wygląda konstrukcja kodu SWIFT/BIC na przykładzie wybranego banku?
Rozkładając kod SWIFT Getin Banku na czynniki pierwsze, otrzymujemy następujące informacje:
GBGC — to 4 znaki identyfikujące instytucję finansową,
PL — oznaczenie kraju, w którym znajduje się bank,
PK — lokalizacja banku.
Brak kodu identyfikującego oddział.
IBAN, a przelew SEPA - jakie są różnice?
SEPA (Single Euro Payment Area) to obszar pozwalający na jednolite rozliczenia w euro w obrębie danego terytorium. Od stycznia 2023 r. z systemu korzysta 36 krajów i terytoriów zależnych — państwa należące do Unii Europejskiej, 3 kraje należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Liechtenstein, Islandia) oraz Monako, Szwajcaria i Wielka Brytania. Pomiędzy zrzeszonymi w ramach systemu państwami najczęściej spotykanym transferem w euro jest przelew SEPA.
Zaletą tego rozwiązania jest niższy koszt, ponieważ przesyłane środki nie trafiają „po drodze” z banków pośredniczących. Jednak przelew ten można zrealizować tylko na ograniczonym obszarze i w jednej walucie. Zlecając transfer tego typu trzeba podać numer rachunku bankowego w standardzie IBAN oraz użyć kodu SWIFT/BIC, który pomoże zidentyfikować konkretny bank.
Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj również: Wyciąg z konta – co to jest i jak go pobrać?
Na co zwracać uwagę wykonując przelewy zagraniczne?
Chociaż wykonywanie przelewu zagranicznego jest nieco bardziej skomplikowane od zwykłego przelewu krajowego, nie należy się obawiać tego sposobu przekazywania środków. Numer IBAN (International Bank Account Number) oraz kod SWIFT/BIC – choć nieznacznie utrudniają całą procedurę – w rzeczywistości gwarantują, że środki szybko trafią na konto adresata, a możliwość popełnienia pomyłki będzie zredukowana do minimum.
Samo zlecanie przelewów w celu zasilenia zagranicznego konta jest bardzo proste i wszystkie niezbędne informacje znajdziemy na stronie internetowej konkretnego banku. Do realizacji płatności wystarczy numer IBAN rachunku klienta i kod SWIFT/BIC. Dobrze też ustalić, jaki będzie udział odbiorcy w kosztach transakcji.
Warto także pamiętać, że w ramach Unii Europejskiej, terytoriów zależnych i trzech krajów należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego można korzystać z przelewów SEPA. Realizowane są one na ograniczonym obszarze i tylko w walucie euro, ale może być to dużo tańsza opcja od standardowego transferu zagranicznego. Mamy nadzieję, że pytanie „IBAN — do czego służy ten kod?" nie będzie od teraz żadnym powodem do obaw.
Sprawdź też: Kredyt odnawialny — czym jest i jak działa limit odnawialny?
Sprawdź też: Przelew na telefon BLIK — znajdziesz go w ofercie 11 banków
