Re: Likwidacja czy zawieszenie działalności

Kilkakrotnie na tym forum rozważałem sytuację, kiedy mamy do czynienia z czasowym zaprzestaniem prowadzenia DG przy ponoszeniu w okresie zaprzestania kosztów stałych powodujących zachowanie źródła przychodów w niezmienionym stanie. Wyrażałem pogląd, że w takiej sytuacji warto postępować niezwykle ostrożnie, gdyż ZUS koszty takie może uznać za symptom prowadzenia DG w okresie deklarowanym jako czasowe zaprzestanie.
Problem ten (a wydaje się on ważkim) poddał ciekawej analizie Przemysław Wojtasik (Rzeczpospolita), którego rozważania w całości przytaczam. Wydaje się, że użyta argumentacja pozwoli w spornych przypadkach zniweczyć restrykcyjne zapędy urzędników ZUS-u.

Firma nie działa, ale ma koszty
Przedsiębiorcom zdarzają się okresy "zawieszenia" działalności. W czasie przerwy ponoszą jednak wiele tzw. stałych wydatków. Czy są one kosztem podatkowym, mimo że w okresie tym przedsiębiorca nie prowadzi żadnej działalności?
Przepisy ustawy o VAT (dalej updof) nie przewidują możliwości zawieszenia prowadzonej działalności, a co za tym idzie - nie nakładają na podatnika żadnych formalnych obowiązków z tym związanych. Jeżeli więc podatnik nie zgłosi likwidacji działalności, przyjmuje się, że jest ona nadal prowadzona. Jak podkreślił w jednym z wyroków Wojewódzki Sąd Administracyjny (SA/Bk 1563/03), podatnikiem jest się od rejestracji do wykreślenia, a więc zawieszenie działalności nie ma znaczenia, w związku z brakiem ustawowego unormowania takiej sytuacji.
ZABEZPIECZAMY ŹRÓDŁO PRZYCHODÓW
Mimo że podatnik nie prowadzi faktycznie działalności, ponosi koszty utrzymania firmy (np. opłaty czynszowe za lokal będący siedzibą, abonament telefoniczny, opłaty za prowadzenie strony internetowej). Wydatki te mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych jako tzw. koszty zabezpieczenia źródła przychodów. Mówiąc prościej, są to koszty, które podatnik musi ponieść, jeżeli chce nadal osiągać przychody z działalności.
Potwierdzają to wyjaśnienia Urzędu Skarbowego Wrocław Krzyki z 5 listopada 2003 r. (PDI/415-127/178/03). Urząd wyjaśnił, że w przypadku czasowego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wydatki związane z funkcjonowaniem źródła przychodów, takie jak: opłatę za podnajem placu, na którym jest postawiony kiosk handlowy, czy też opłatę za abonament telefoniczny, który zarejestrowany jest na działalność gospodarczą.
Pogląd, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki, których celem jest zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów tak, aby przynosiło ono także przychody w przyszłości, wyraził również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 marca 1998 r. (I SA/Lu 230/97).
ZAPRZESTAJEMY AMORTYZACJI
Zgodnie z art. 22c pkt 5 updof amortyzacji nie podlegają składniki majątku, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której były one używane - od miesiąca następującego po tym, w którym zaprzestano działalności.
W przepisie tym ustawodawca nie odnosi się do likwidacji działalności, ale do jej zaprzestania. Moim zdaniem zaprzestanie działalności może tu oznaczać także jej czasowe zawieszenie. Dlatego też przedsiębiorca w okresie przerwy w prowadzeniu działalności nie może - z uwagi na brzmienie art. 22c pkt 5 - dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieużywanych środków trwałych (ale uwaga, odmienne zasady amortyzacji przewidziano dla środków trwałych używanych sezonowo - o czym piszemy obok).
Nie można także zapominać o tym, że art. 22a ust. 1 updof mówi o amortyzacji środków trwałych wykorzystywanych przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Jak stwierdzono w wyroku NSA z 24 września 1997 r. (SA/Sz1835/96), warunkiem amortyzacji jest istnienie związku tego rodzaju, że uzyskanie przez podatnika przychodu nastąpiło w wyniku gospodarczego wykorzystania danego środka trwałego. Nieużywany środek trwały przestaje być natomiast wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.
Nie sposób jednak pominąć faktu, że niektóre urzędy skarbowe zajmują w tej sprawie korzystne dla podatników stanowisko. Przykładowo Pierwszy Urząd Skarbowy w Kielcach w odpowiedzi z 17 kwietnia 2003 r. (KW/005/14/03) na pytanie o sposób amortyzacji sprzętu lekarskiego podczas przerwy w funkcjonowaniu gabinetu stwierdził: "W przypadku przerwy jedno- czy dwumiesięcznej w funkcjonowaniu gabinetu przepisy prawa podatkowego nie przewidują nienaliczania amortyzacji od składników nieczynnych w danym okresie". Na amortyzację kiosku handlowego w okresie zawieszenia działalności zezwolił także Urząd Skarbowy Wrocław Krzyki w przytaczanych wcześniej wyjaśnieniach z 5 listopada 2003r.