Program Czyste Powietrze (PCZP) jest na skraju bankructwa - ostrzegają Polski Alarm Smogowy i Fundacja Instrat. „W ostatnich dniach dotarły do nas informacje o rosnących zaległościach w wypłatach środków z tego programu” - mówi Andrzej Guła, lider PAS.
„Informacje potwierdziło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wiemy, że luka wynosi już ponad 300 milionów złotych i każdego tygodnia rośnie o kolejne 100 milionów. Do końca lutego kwota niewypłaconych pieniędzy wzrośnie do 700 milionów złotych. To sytuacja niedopuszczalna - dodaje Guła. - Mówimy o co najmniej kilkunastu tysiącach rodzin, które poniosły koszty ocieplenia domów i wymiany źródła ciepła i teraz oczekują na refundację”.
Program "Czyste powietrze", prowadzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, udziela dotacji do wymiany starych kotłów i ocieplenia domów od 2018 roku. Popularność Programu powoli rosła: w 2019 roku złożono 85 tys. wniosków, w 2023 - już 217 tys. W ciągu pięciu lat programu liczba wniosków sięgnęła 754 tys. Do wymiany pozostało jeszcze około 2,7 mln kotłów. Sytuacja smogowa z ostatniego tygodnia, kiedy polskie miasta znalazły się na czołowych miejscach najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie, pokazuje, że problem zimowego smogu wciąż trwa.
W ostatnich tygodniach premier Donald Tusk deklarował działania na rzecz walki ze smogiem poprzez błyskawiczną i na wielką skalę termomodernizację. Premier wyraził jednocześnie nadzieję, że w drugiej połowie roku Polska stanie się rekordzistą w skali Europy, jeśli chodzi o tempo zmian w tej dziedzinie. PAS oraz Instrat wskazują, że bez natychmiastowych działań ze strony rządu programowi "Czyste powietrze" grozi wyhamowanie, a realizacja tych obietnic nie będzie możliwa.
„Dziwi nas dysproporcja pomiędzy deklaracjami rządu i zapowiedziami przedwyborczymi a mizernym wsparciem, jakie obecnie otrzymuje program Czyste powietrze” - powiedział prezes Fundacji Instrat Michał Hetmański. „Zaliczka RePowerEU, jaką otrzymała Polska, wynosi ok. 22 mld zł. Apelujemy o przeznaczenie 2 mld zł z tych środków na wsparcie PCZP - taki postulat umieściliśmy w naszym wspólnym apelu do premiera Donalda Tuska. Pieniądze w budżecie są, potrzebna jest jednak determinacja rządu by znalazły się w programie Czyste powietrze” - dodaje Hetmański.
Polski Alarm Smogowy oraz Fundacja Instrat wystosowały apel do premiera Donalda Tuska w sprawie podjęcia działań usprawniających PCZP i ratujących go przed zapaścią finansową. Organizacje te apelują do premiera przeznaczenie 2 mld zł z REPower Europe na program "Czyste powietrze" i pilne działania w kierunku odblokowania środków KPO na ten cel, a w dalszej kolejności środków Funduszu Spójności i innych niezbędnych źródeł finansowania. Jak podkreślają autorzy apelu, działania te są konieczne, gdyż Polska jest krajem o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w całej Unii Europejskiej, które przyczynia się każdego roku do ponad 40 tys. przedwczesnych zgonów.