Dziś posiedzenie RPP. Na stole mnóstwo scenariuszy

Na posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej czekają już nie tylko ekonomiści i inwestorzy, ale i miliony Polaków, którzy spłacają kredyty. Okres stabilizacji stóp dobiegł końca. Nie wiemy natomiast, jak będzie wyglądała przyszłość. Przed dzisiejszym posiedzeniem, scenariuszy kreślonych przez ekspertów jest o wiele więcej niż zwykle. Po dość niespodziewanej październikowej podwyżce stóp – kto już nie pamięta, jaki był stan emocji uczestników rynku przed tamtą decyzją, niech przeczyta zapowiedź październikowego posiedzenia – rynek oczekuje dalszych działań ze strony RPP.

Konsensus ekonomistów jest jasny – stopa referencyjna powinna zostać podniesiona z 0,5 proc. do 1 proc. W takim wariancie stopy nadal byłyby niższe niż przed pandemią (1,5 proc.), jednak równocześnie byłyby aż dziesięciokrotnie wyższe od pandemicznego minimum utrzymywanego do 6 października (0,1 proc.).

Oczekiwania względem listopadowego ruchu RPP ostatecznie uformowały się w miniony piątek, gdy GUS podał wstępny odczyt październikowej inflacji. Tempo wzrostu cen zbliża się do 7 procent rocznie (a na tym jeszcze nie koniec, co przyznają nawet źródła rządowe) i jest najwyższe od 20 lat. Tymczasem cel inflacyjny NBP niezmiennie zakłada, że inflacja powinna wynosić 2,5 proc. z dopuszczalnymi odchyleniami o 1 punkt procentowy w obie strony. W przedziale tym nie mieści się już nawet inflacja bazowa (4,2 proc. we wrześniu), a więc oczyszczona ze zmiennych (i ostatnio silnie rosnących) cen żywności i energii, w tym paliw.

Nie można też zapomnieć o wyraźnym wzroście oczekiwań inflacyjnych, o których szeroko pisaliśmy w ubiegłym tygodniu (raz w wydaniu krajowym, drugi raz w wydaniu europejskim). Najnowsze dane jasno wskazują, że również polscy konsumenci oczekują działań ze strony władz, w tym władz monetarnych.

Projekcyjna podkładka

Miesiąc temu mogło się wydawać, że z pierwszą od 9 lat podwyżką stóp procentowych RPP poczeka do listopada. Nie chodziło po prostu o grę na zwłokę, lecz o zaczekanie na publikację najnowszego zestawu projekcji makroekonomicznych. Dokument przygotowywany przez Departament Analiz Ekonomicznych NBP ukazuje się trzy razy do roku: w marcu, lipcu i listopadzie właśnie. Na dzisiejszym posiedzeniu RPP zapozna się z dokumentem i w komunikacie przedstawi jego najważniejsze założenia. Pełen raport publicznie dostępny będzie dopiero 8 listopada.

Poprzednie zestawy prognoz zostały brutalnie zweryfikowane przez rzeczywistość. Dość powiedzieć, że rok temu oczekiwano, że pod koniec 2021 r. inflacja wyniesie 2,6 proc., a więc znajdzie się niemal dokładnie w celu. Zamiast tego znajdujemy się w sytuacji, w której wiceminister finansów musi uspokajać, że chociaż inflacja prawdopodobnie przekroczy 8 proc., to do 10 proc. raczej się nie zbliży.

Trzy dodatkowe warianty

Skończyły się czasy, kiedy dziennikarze mogli mieć przygotowaną jedną wersję artykułu o decyzji RPP, który można było opublikować w momencie pojawienia się komunikatu. Poza bazowym scenariuszem (podwyżka stóp o 0,5 punktu procentowego), przed dzisiejszym posiedzeniem bankowi ekonomiści opisywali jeszcze przynajmniej jeszcze cztery inne warianty.

• Brak podwyżki stóp. Największa niespodzianka, skutkująca najprawdopodobniej spadkiem wartości złotego (droga do 4,70 na EUR/PLN będzie otwarta) i wprawiająca w silną konfuzję analityków. W takim wariancie kluczowe byłoby to, co powiedziałby prezes Glapiński.
• Podwyżka o 0,25 punktu procentowego, do 0,75 proc. Taki ruch oznaczałby, że RPP zaczęła cykl podwyżek, lecz planuje go rozciągnąć w czasie. W zależności od wymowy projekcji, komunikatu oraz słów prezesa NBP, reakcja rynku nie musiałaby być przesadnie burzliwa, choć oczywiście umocnienia złotego próżno oczekiwać.
• Podwyżka o 0,75 punktu procentowego, do 1,25 proc. „Wariant czeski”, czyli przewyższenie oczekiwań rynku o 0,25 punktu proecntowego (Czesi zrobili to pod koniec września) pokazałby, że RPP na serio przejęła się inflacją i zamierza zapobiegać „odkotwiczeniu się” oczekiwań inflacyjnych (tzn. utraty przez uczestników rynku wiary w to, że bank centralny jest w stanie inflację poskromić). W świetle ostatnich wypowiedzi większości członków RPP na taki wariant trudno liczyć, lecz nie można zapominać, że już w październiku mieliśmy do czynienia z „jastrzębią niespodzianką”.
• Podwyżka o 1 punkt procentowy, do 1,5 proc. To samo co wyżej, tylko bardziej - taki wariant zasugerowali wczoraj ekonomiści Deutsche Banku. Ruch ten oznaczałby powrót stóp procentowych do wartości obowiązujących w latach 2015-2020 i (jawne lub milczące) przyznanie się RPP do błędu w postaci zbyt późnej reakcji na wzrost inflacji.

Teoretycznie RPP mogłaby podnieść stopy procentowe jeszcze bardziej, w tym do postulowanego niedawno przez jednego z członków poziomu 2 proc. W praktyce tego typu ostre ruchy rzadko mają miejsce w krajach podobnych do Polski – jednorazowe podwyżki o ponad 1 punkt procentowy to domena krajów znacznie biedniejszych, które borykają się z dwucyfrową inflacją.

Komunikacyjne kontrowersje

Inną oznaką normalności, której komentatorzy szukać będą w środowych wydarzeniach, będzie konferencja prezesa Adama Glapińskiego. Sam powrót tego trybu komunikacji nie stanowi już novum (za nami konferencje wrześniowa i październikową; obie w wariancie „solowym”, w przeciwieństwie do utrzymywanego przed pandemią formatu „przewodniczący oraz dwóch członków RPP”), co innego jednak data tego wydarzenia. Szef NBP pojawi się bowiem przed kamerami w dniu posiedzenia, a nie dzień lub dwa po nim, jak bywało w trakcie wystąpień z miesięcy poprzednich, gdy z ust Adama Glapińskiego padały jedynie odpowiedzi na pytania wcześniej przesłane przez dziennikarzy. Politykę komunikacyjną NBP krytykowali nie tylko dziennikarze, lecz również ekonomiści.

Dzisiejsza konferencja szefa NBP zaplanowana została na 16:00. Z faktu tego można wywnioskować, że decyzję Rady poznamy wcześniej. To również powrót do dawnych standardów, gdy o 16:00 publikowano komunikat po posiedzeniu. Wcześniej zdarzało się, że na decyzję czekaliśmy do późnych godzin popołudniowych, a nawet do 18:15.

Zarówno decyzję RPP i komunikat po jej posiedzeniu, jak i konferencję prezesa Adama Glapińskiego, szczegółowo opiszemy w Bankier.pl.

Kolejne i ostatnie w tym roku decyzyjne posiedzenie RPP zaplanowano na środę 8 grudnia.